اگر زماني دليل انتخاب او به‌سامان‌رساندن پرونده هسته‌اي ايران بود، بار ديگر «برجام» است که سبب مي‌شود حضور و تجربه صالحي براي دولت روحاني مهم باشد
به گزارش سرویس سیاسی ندای گیلانفعلي‌اکبر صالحي، روز ١٩ مرداد در سمت معاون رئيس‌جمهوري و رئيس سازمان انرژي اتمي ابقا شد. حسن روحاني، رئيس‌جمهوري، در حکم انتصاب صالحي به «تعهد، سوابق علمي، مديريت موفق اجرائي و تلاش‌هاي ارزشمند» او در توافق هسته‌اي اشاره مي‌کند. اين انتصاب بعد از شايعه‌اي اتفاق مي‌افتد که بر اساس آن، صالحي گزينه روحاني براي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري دولت دوازدهم بود؛ اما صالحي آن را شايعه خوانده و گفته بود: «تابه‌حال کسي در‌اين‌باره با من صحبتي نکرده است. فکر مي‌کنم استنباط شخصي يکي از بزرگواران بوده؛ از طرفي، صالحي زياد داريم». صالحي بار ديگر در سازمان انرژي اتمي مي‌ماند؛ اگر زماني دليل انتخاب او به‌سامان‌رساندن پرونده هسته‌اي ايران بود، بار ديگر «برجام» است که سبب مي‌شود حضور و تجربه صالحي براي دولت روحاني مهم باشد. دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري آمريکا، بارها اعلام کرده به توافق برجام پايبند نيست و اين بدترين توافق براي آمريکاست. اگرچه رکس تيلرسون، وزير خارجه آمريکا، دو بار، يک بار در ارديبهشت و يک بار در تير، پايبندي ايران به برجام را تأييد کرده؛ ولي ترامپ هيئتي را در کاخ سفيد مسئول دستيابي به اين نتيجه کرده که تا پاييز، پايبندنبودن ايران به برجام را ثابت کنند. حالا روحاني بايد بار ديگر توافق برجام و سرنوشت آن را يکي از مهم‌ترين برنامه‌های خود در دولت دوازدهم قرار دهد؛ انتخاب محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه و علي‌اکبر صالحي، مسئول فني تيم مذاکره‌کننده هسته‌اي، نشان از اين حساسيت دارد.
صالحي، مرد اول سازمان انرژي اتمي، متولد چهارم فروردين ١٣٢٨ در کربلاي عراق است. او در سال ١٣٥٠ در رشته فيزيک از دانشگاه آمريکايي لبنان (AUB) فارغ‌التحصيل شد و در سال ١٣٥١ در همان دانشگاه دوره کارشناسی ارشد را به پايان رساند. صالحي پنج سال بعد؛ يعني در سال ١٣٥٦، در رشته دکتراي هسته‌اي از دانشگاه ماساچوست (MIT) آمريکا فارغ‌التحصيل شد. چهار سال از پيروزي انقلاب اسلامي مي‌گذشت که صالحي، عضو هيئت علمي دانشکده مهندسي مکانيک دانشگاه صنعتي شريف، به رياست اين دانشگاه رسيد. او در دو دوره در سال‌هاي ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳ و ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲، رياست اين دانشگاه را بر عهده داشت.
صالحي در دولت اصلاحات
در سال ١٣٧٧ تا ١٣٨٢، صالحي نماينده دائمي ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بود. سيدمحمد خاتمي، صالحي را به‌عنوان نماينده دائم ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي منصوب کرد و پنج سال (تا دي ۱۳۸۲) در اين سمت فعاليت کرد. صالحي به دلیل داشتن ديدگاه اعتدالي، در اين دوره مرکز توجه بود. در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۳، صالحي به‌عنوان نماينده ايران، پروتکل الحاقي «ان‌پي‌تي» را امضا کرد. در سال ١٣٨٢ پيروز حسيني جانشين او شد. رابطه حسن روحاني با صالحي بر سر پرونده هسته‌اي ايران شکل مي‌گيرد و تا امروز ادامه دارد. او ١٣٨٣ تا ١٣٨٤ به‌عنوان مشاور وزير امور خارجه در مسائل بين‌الملل انتخاب شد. در سال ۱۳۸۳ و هم‌زمان با آغاز مذاکرات ايران به رياست حسن روحاني و سه کشور اروپايي در رابطه با برنامه هسته‌اي ايران، از سوي کمال خرازي، وزير امور خارجه دولت هشتم، به‌عنوان مشاور وزير در مسائل بين‌الملل منصوب شده و در برخي جلسات مذاکرات هسته‌اي حضور داشت. او در سال‌هاي ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹، معاونت دبيرکل سازمان کنفرانس اسلامي را بر عهده داشته است.
از رياست تا وزارت
پس از استعفاي غلامرضا آقازاده از رياست سازمان انرژي اتمي ايران، محمود احمدي‌نژاد در سال ١٣٨٨ صالحي را به‌عنوان رئيس سازمان انرژي اتمي انتخاب مي‌کند و صالحي در دولت دهم مسيري را از سازمان انرژي اتمي تا وزارت امور خارجه پيمود. بعد از اينکه منوچهر متکي در آذر سال ١٣٨٨ در سفر به سنگال، از وزارت عزل شد، صالحي به‌عنوان سرپرست سه‌ماهه وارد ساختمان وزارت امور خارجه شد. مدتي بعد، در ١٠ بهمن ١٣٨٩، با ١٤٦ رأي موافق، ٦٠ رأي مخالف و ٣٥ رأي ممتنع از مجموع ٢٤١ نماينده، از مجلس شوراي اسلامي رأي اعتماد گرفت و به‌عنوان وزير امور خارجه معرفي شد. مرداد سال ١٣٩٢ پس از پايان دولت دهم، صالحي از سوي حسن روحاني، رئيس‌جمهور وقت، به سمت رياست سازمان انرژي اتمي منصوب شد. صالحي اگر يک بار از مجلس اصولگرا رأي اعتماد براي وزارت گرفت، از سوي همان نمايندگان حامي خود هم در وزارتخانه در دولت حسن روحاني تهديد شد؛ او روز سه‌شنبه ۲۱ مهر ١٣٩٤، در صحن مجلس از طرف روح‌الله حسينيان، چهره شاخص جبهه پايداري، تهديد شد که «تو و ظريف را اعدام مي‌کنم، در قلب رآکتور اراک دفن مي‌کنم و روي شما سيمان مي‌ريزم».
صالحي در دوره دولت يازدهم
يکي از مهم‌ترين برنامه‌هاي دولت يازدهم، حل‌وفصل پرونده هسته‌اي ايران بود و حضور صالحي براي به‌فرجام‌رساندن برجام، بسیار مهم بود. او زماني وارد پرونده هسته‌اي شد که مسير مذاکرات هسته‌اي در وين در بن‌بست رفت‌وبرگشت گير کرده بود. او در اين مسير، درباره مسائل فني پرونده هسته‌اي مذاکره مي‌کرد و محمدجواد ظريف با همتاي آمريکايي خود، جان کري، درباره مسائل سياسي.
شايد رئيس سازمان انرژي اتمي اولين کسي باشد که در مسير توافق برجام اعتراض کرد؛ او گفت آمريکايي‌ها «دبه» مي‌کنند؛ شايد همين اعتراف او سبب شد تا حسن روحاني براي مدتي از صالحي دلگير باشد؛ اما روحاني محمود احمدي‌نژاد نبود و هرگز اين کدورت باعث نمي‌شد روي نام صالحي، خط قرمز بکشد. زمانه هم با صالحي يار بود و روحاني نيک مي‌دانست به تجربه صالحي در مسير پرونده هسته‌اي نياز دارد. البته بعدها صالحي گفت: «يک بار گفتم آمريکايي‌ها دارند دبه درمي‌آورند و آن زمان هنوز توافق نشده بود و الان به‌وضوح مي‌بينيم که يک دبه نه، بلکه دبه‌هاي زيادي درآورده‌اند». صالحي آن زمان يک تذکر از روحاني مي‌گيرد و آن اينکه فقط درباره مسائل فني مذاکره گفت‌وگو کند. صالحي بعدها درباره اين مسئله گفت: «دو سال پيش، حدود يک يا دو ماه از تصويب برجام گذشته بود که دو نکته را گفتم؛ اول اينکه آمريکايي‌ها دبه مي‌کنند که اين کلمه خودش داستان شد و دومين مسئله‌اي که گفتم، اين بود که بانک‌هاي بزرگ هنوز وارد ميدان نشدند که آقاي روحاني هم عصباني شدند و من را توبيخ کردند. من در حد توبيخ‌شدن از سوي رئيسم، حرفم را گفتم. خيلي از حقايق را نمي‌توان گفت؛ اما حقيقت‌هاي اين‌گونه را بنده با تشخيص خودم اعلام کردم».
قسم حامي در مجلس
او روزي در مجلس در برابر نماينده‌ها قسم مي‌خورد: «در مسائل هسته‌اي نه با کندي روبه‌رو خواهيم شد نه با توقف»، قسمي كه او بعدها درباره آن گفت: «قسمي که من خوردم، درباره کل برجام نبود. من در برجام مسئول بحث فني بودم؛ در بُعد فني ما الان کار خودمان را انجام مي‌دهيم». در‌عين‌حال، صالحي در پاسخ به مخالفان برجام زبان صريحي دارد. او در يازدهمين همايش استادان و دانشجويان ايراني خارج از کشور در مشهد، خطاب به مخالفان برجام گفت: «ان‌شاءالله ترامپ برجام را پاره کند تا بفهميم به کجا خواهيم رسيد». تندترين نطق صالحي در ١٩ مهر ١٣٩٤ در صحن مجلس نهم ثبت شده است؛ همان روزي که صالحي تهديد شد ولي از حمايت برجام دست نکشيد. آخرين گفته صالحي درباره برجام اين است: «اگر برجام براي آمريکايي‌ها خوب است، چرا ترامپ و اسرائيل از آن ناراحت‌اند؟! چرا ترامپ مي‌گويد برجام بدترين قرارداد تاريخ آمريکا است؟!».
Sunday, 19 May , 2024