‌‌‌‌‌ندای گیلان:خبرگزاری فارس_ گروه سینما و تئاتر: سالها پیش مفهوم مقاومت در ایران معنای دیگری پیدا کرد، یک معنای اختصاصی مشتق از یک دوره تاریخی که در آن نظام تازه روی کار آمده، هشت سال در غرب کشور در برابر دشمن بعثی مقاومت کرد. این مقاومت ابتدا با عنوان جنگ تحمیلی را یدک میکشید. از جنگ بودن که جنگ بود با آن آتشها و فجایع انسانیش که دامان مردم ایران را گرفت و هنوز که هنوز است آثار و تبعاتش پابرجاست. کافی است مدتی در دشتهای خوزستان سپری کنید تا دریابید چگونه جنگ هنوز در آن مناطق حاضر است و مردم کماکان در حال مقاومت هستند.این نبرد نابرابر از آن رو تحمیلی بود که نه به خواست ملت و نه به خواست حاکمیت بود. جنگی بود شعلهور شده از خواستهای نفسانی یک انسان در اوج غرور و تکبر. با این همه جنگ تحمیلی چندان نمیتوانست مفهوم آنچه مردم ایران کشید را بیان کند؛ پس همه چیز در واژه مقاومت خلاصه شد که مفاهیم ایستادگی، پایداری و پافشاری را در خود مستتر داشت.واژه مقاومت آرام آرام از یک واژه مجرد، تسری پیدا کرد و در کنار واژگان دیگر همانند سینمای مقاومت یا تئاتر مقاومت دیده شد. مقاومت ساحتش را از خطوط نبرد به جهان هنر و ادبیات کشاند و مع الوصف اکنون مقاومت را میتوانیم در کنار دیگر واژگان همه جا بینیم و شنویم و حال سوال این است که این روزها مقاومت دیگر چه معنایی دارد؟برای رسیدن به این پاسخ به سراغ یکی از جشنوارههای قدیمی برویم، جشنوارهای که در باز تعریف واژه مقاومت، بار جشنواره تئاتر مقاومت را به دوش میکشد. جشنوارهای که سالهای مردم خرمشهر و آبادان میزبانیش را به دوش میکشند تا شاید کمی از مشقتهای مردمانش تقدیر شود. چند سال پیش نمایشی از خطه خوزستان در اداره تئاتر روی صحنه رفت که نمایشی از مقاومت خوزستانیها برای حفظ جهان نمایش با مشقتهایش، با اعمال شاقهاش، را به تصویر میکشید. دو جوان خوش قریحه با کمترین ابزار ممکن، نمایشی گرم اجرا کردند گواه بر مقاومت در گرمترین زمین این دیار.دو سال بعدش، جشنواره مقاومت در خرمشهر با هزاران مشقت برپا شد و تصاویری از تجهیزات آن در فضای رسانهای منتشر گشت دال بر اینکه هنوز مقاومت هنوز در ساحت تئاتر در این دیار ادامه دارد. شاید مسئولان امر به این نتیجه رسیده باشند که دیگر مقاومت چه معنایی دارد. مقاومت تعبیری خاص از هشت سال نبردی بود که تمام شد. شاید در این خیال هستند که مقاومت این روزها در ایران محلی از اعراب ندارد، جایی که در مقابل همسایگانش، نمادی از آرامش است و مقاومتی لازم نیست.اما اگر چنین تفکری در جهان ذهن مسئولان امر جاری و ساری است باید گفت این خیال باطل است. مشکل از همین جا آغاز میشود که مقاومت به معنای همان هشت سال جنگ یا شاید چند سال پیشترش، در خیابانها و شعارهایی علیه نظام پهلوی است. این تفکر باعث شد آرام آرام، جشنواره مقاومت کم جان و کم جانتر شود. آنان که مقاومت به معنای مرسومش را درک کرده بودند، دین خود را به این جشنواره ادا کرده بودند و اکنون در مصاف جشنواره و نسل جوان، دغدغه آن روزها وجود نداشت.در واقع جشنواره موفق نشده بود مضامین روز را در بستر مقاومت تعریف کند. در این سالهایی که عبارت اقتصاد مقاومتی یک چشمانداز ملی است، جایی در عرصه تئاتر مقاومت ندارد. مگر نه اینکه تئاتر به عنوان یک رسانه، تاثیری مضاعف نسبت به دیگر مدیومها دارد؛ پس چرا جای کنکاش و کاوش اقتصاد مقاومتی در جشنوارهای با همین عنوان خالی است؟ یا اینکه مقاومت این روزهای مردم آن دیار در برابر تمام مشقتهای موجود چرا جایگاهی در اولویتهای جشنواره ندارد؟بیشک معنای مقاومت تغییر نکرده است؛ بلکه عرصه آن از جبهه جنگ غرب به جای دیگری منتقل شده است. امسال دبیر جشنواره از اضافه شدن بخش مدافعان حرم و شهدای غواص خبر داده است. این اتفاق میمون و مبارکی است و البته باید تاکید کرد که برآمده از اتفاقات روز است؛ اما امکان بسط و گسترش جشنواره وجود دارد. ایران تنها جامعه درگیر با مفهوم مقاومت نیست. منطقه و تمام آنان که در این وسعت خاکی زندگانی میکنند، در چالش با مقاومت هستند. برخی آن را میپذیرند و مقاومت میکنند و برخی عطایش را به لقایش میبخشند و در اردوگاههای نامبارک اروپایی زندگی سپری میکنند. البته آن هم به گونهای مقاومت است و موضوعی است به روز برای جشنوارهای با عنوان مقاومت.زمانی در فلسطین غسان کنفانی عبارت ادبیات مقاومت را با تاسی از فدریکو گارسیا لورکا تبیین کرد. ادبیات مقاومت در عصر انقلاب ایران وارد چرخه ادبی ایران شد و مفاهیم نویی دان افزوده شد. ادبیات مقاومت تبدیل به یک ژانر شد و هنرهای دیگر را درنوردید. حال وقت آن است مفاهیم نو باز بدان افزوده شود تا جهان هنر مقاومت بسیط و بسیطتر شود و واهمه آن را نداشته باشیم که این بسط یافتن خطرآفرین شود. عدم درک درست از مفهوم مقاومت است که خطر را موجب خواهد شد.انتهای پیام/ج