روحانی تمام توانش را گذاشته تا برجام بماند و تحریم‌ها بلااثر باشد. اما کیست که نداند دشمن تا بن دندان مسلح با تحریم‌های‌شان غالب مشتریان ایران را در بازار جهانی می‌تاراند؟ کیست که نداند تحریم وقتی عملیاتی شد تازه روز از نو روزی‌ از نوست؟

ندای گیلان-امید عبدالوهابی: از زمانی که ترامپ اعلام کرد که آمریکا از برجام خارج می‌شود مدت زمان زیادی نگذشته. دیپلمات‌های ایران دائم برکوس تعامل با اروپایی‌ها می‌کوبند و شبانه روز در تلاشند تا بتوانند با پایبندی به برجام مشکلات تحریم‌های آمریکا را خنثی کنند. اما این مسئله تنها به دیپلماسی خارجی ایران مربوط نیست؛ دلالان و کاسبان تحریم با ترامپ و لابی رژیم صهیونیستی همنوا و همسازند. آنها کیف‌شان کوک است تا روزی که اثرات تحریم بندبند وجود مردمان این خاک را به دردآورد وارد صحنه شوند، تور را بیندازند، ماهی‌های درشت صید کنند و اینچنین اختلاس‌گر تاریخ ایران را خطاب کنند که: بابک! آسوده بخواب که ما بیداریم.

هنوز پرونده بابک زنجانی باز است. هنوز گره او باز نشده؛ بانک مرکزی و وزارت نفت طلبکارند و بابک همچنان حاشا می‌کند. همدستان بابک نیز مهر سکوت بر لب زده‌اند تا مبادا تشت رسوایی‌شان از بام بیفتد و به قول صادق زیباکلام: زمانی که استفاده «یقه سفیدها» از زنجانی تمام شد، او را مچاله کرده و دورانداختند. اما مهم‌تر از کاسبان خوشحال تحریم زمینه و مجال آنها برای فساد اقتصادی است.

روحانی تمام توانش را گذاشته تا برجام بماند و تحریم‌ها بلااثر باشد. اما کیست که نداند دشمن تا بن دندان مسلح با تحریم‌های‌شان غالب مشتریان ایران را در بازار جهانی می‌تاراند؟ کیست که نداند تحریم وقتی عملیاتی شد تازه روز از نو روزی‌ از نوست؟ بنابراین دولت نمی‌تواند بی‌توجه به عوامل فسادآفرین داخلی و مهار کاسبان در خارج از مرزها موفق بشود. کمااینکه وزیر نفت اعتدال نیز از تعیین سازوکارهایی توسط وزارت نفت برای جلوگیری از رشد بابک زنجانی‌های جدید خبر می‌دهد.

بیژن نامدار زنگنه با اشاره به احتمال شکل‌گیری بابک زنجانی‌های جدید در شرایط کنونی به خانه ملت می‌گوید: باید از تجربیات گذشته برای جلوگیری از رشد بابک زنجانی‌های جدید بهره برد و روی افراد جدید بررسی‌های لازم را انجام داد. باید سازوکارهایی برای انجام مراقبت‌های کاملی تعیین شود تا چنین افرادی راه به جایی نبرند چراکه احتمال پیدایش چنین افرادی وجود دارد. وزارت نفت تلاش می‌کند که با تعیین سازوکارهایی اجازه ندهد که بابک زنجانی‌های جدید رشد کنند.
علی باقری فعال سیاسی اصلاح‌طلب معتقد است که فضا شباهتی به دوران پدیده هزاره سوم ندارد تا بتوان به راحتی دست به فساد زد: من تصورم این است که شرایط فعلی با شرایط ابتدای دهه 90 که زمینه‌ساز سوء‌استفاده کاسبان تحریم ایجاد شده بود از چند جهت‌ متفاوت ‌است. یک جهت آن این است که علی‌رغم خروج آمریکا از برجام و تلاش‌هایی که در جهت اجماع‌سازی جهانی ‌علیه ایران از سوی آمریکا صورت می‌گیرد و از این جهت مشابه شرایط دولت احمدی نژاد است اما به لحاظ حقوقی و گرایش و برداشت کشورهای مختلف دنیا نسبت به موضوع مورد مناقشه ایران و آمریکا این ایران است که در جایگاه مناسب و قابل قبول قرار دارد. اگر آن‌ زمان موضع آمریکا حمایت‌های جامعه جهانی را با خود به همراه داشت به دلیل رفتارهای غیرمتوازن و غیرمتعادل دولت وقت بود اما امروز شرایط کاملا معکوس است. آنهایی که به دنبال فشار علیه جمهوری‌اسلامی هستند در اقلیتند.
این عضو شورای مرکزی حزب توسعه ملی تدبیر در عمل را به روحانی گوشزد می‌کند و می‌گوید: وجدان عمومی جامعه بین‌الملل در این ماجرا همراه ما است. دولت باید براساس این فضا مدبرانه عمل کند و بعد خارجی قضیه را سامان دهد اگر بتواند چنین کند بسیاری از عوارض و عواقب خروج آمریکا از برجام را در سطح داخلی کشور تعدیل کرده است. ما امیدواریم در این حوزه با دیپلماسی فعال شرایط به گونه‌ای مدیریت شود که فشار بر کشور به گونه‌ای نشود تا فضا برای مفسدین اقتصادی فراهم شود در غیر این صورت کاسبان تحریم همچنان در فضا جولان می‌دهند.
درست است که شرایط متفاوت است اما تضمینی وجود ندارد تا اروپا بخواهد مسیرش را تا خط پایان با ایران ادامه دهد. پس باید پرسید روحانی برای جلوگیری از فساد داخلی چه می‌کند؟ علی باقری می‌افزاید که ما امکان ندارد به شرایط دوران زنجانی‌ها برگردیم: نکته دیگر این است که همپای تنازعی که بین ایران و آمریکا در مسائل سیاسی و اقتصادی به وجود آمده شاهد افزایش شکاف میان روابط آمریکا با اروپا هستیم. مسائلی که در این چند روزاخیر درباره تعرفه گمرکی مبادلات با اروپا ایجاد شده است، یک جبهه گسترده‌تری را در برابر آمریکا قرار داده و اروپا این بار نه به خاطر حمایت از جمهوری اسلامی ایران و نه حتی برای دفاع از حیثیت بین‌المللی خودش بلکه برای دفاع از منافع اقتصادی سرشارش در یک جبهه گسترده در برابر آمریکا قرار گرفته است و این امتیاز ماست. بنابراین بعید است به دوران زنجانی برگردیم.
اما تحریم با کسی شوخی ندارد. ایران سال‌ها تحریم را تجربه کرد و بر گرده‌های مردم فشارش را آزمود و نهایتا به این نتیجه رسید که تعامل با جامعه جهانی چاره کار است نه جنگ و تخاصم و دیوارکشی به دور مرزها.
باقری هم به این مسئله اذعان دارد: ابزارهای فشار آمریکا علیه ایران قابل توجه است. به هرحال قابل پیش‌بینی است که در برخی مواقع مشکلات و تنگناهایی برای ایران به وجود آورد. به نظر می‌رسد که اعمال مدبرانه و نظم و انضباط اقتصادی و مدیریتی در شقوق مختلف دولت خاصه در مراکزی که مراودات اقتصادی جهانی وجود دارد می‌تواند از مشکلات امثال بابک جهانی پیشگیری کند. رخداد بابک زنجانی همان قدر که منبعث از تنگناها و فشارهای تحریم‌ها در کشور ما بود ناشی از بی‌انضباطی و عدم شفافیت مالی و اقتصادی و فراتر از آن در واقع حرکت سازماندهی شده برخی مراکز برای سوء‌استفاده سرشار مالی از شرایط پیش آمده در کشور بود که ما با جدیت این امید را داریم که با حضور و توجه جدی دولت تدبیر وامید درباره مراکزی که مراودات بازرگانی و اقتصادی با دنیا دارند، مانعی جدی بر سر راه کاسبان تحریم ایجاد کند.
مدیرکل سیاسی وزارت کشور دولت اصلاحات دخالت برخی نهادهای نظامی در مسائل اقتصادی را یکی دیگر از مسائلی عنوان می‌کند که دولت اگر جلوی آن نایستد باز شاهد تداوم مسیر بابک زنجانی‌ها خواهیم بود. او تاکید می‌کند: در کلیت ماجرا ما با گذشته تفاوت داریم و این نقطه امید ایجاد می‌کند. پدیده بابک زنجانی دست‌پرورده تحریم بود اما در کنار آن مراکز قدرت که به دنبال منافع اقتصادی بودند در بدنه حاکمیت و دولت باعث شدند آن فسادها شکل بگیرد. ما با حاکمیت منبعث از رای تدبیر و امید همراهیم اما امیدواریم که دولت تلاش گسترده‌تری را در جهت پاکسازی بدنه خودش از وجود عناصری که به دنبال کاسبی و منافع نامشروع اقتصادی هستند انجام دهد. فروش نفت ایران باید به دست افراد شناسنامه‌دار و به‌صورت کاملا شفاف انجام شود و با به کارگیری ظرفیت‌های رسمی به جای اعتماد به امثال زنجانی می‌توان آثار تحریم‌ها را نه اینکه از بین ببریم بلکه متعادل کنیم.
او در پایان صحبت‌هایش این مطالبه را از روحانی مطرح می‌کند که: ما از روحانی توقع داریم بتواند این عرصه را مدیریت کند و با تحمیل رنج کمتر به مردم با تبعات تحریم‌ها مقابله کند ما نیز در این مسیر کمکش می‌کنیم.
حکایت امروز دولت حکایت آن ضرب‌المثل معروف است که از همان دست بدهی از همان دست خواهی گرفت. دولت باید در پیشگیری از رشد و پرورش قارچ‌های سمی فساد اقتصادی از هم اکنون چاره‌ای بیندیشد تا چنانچه اثرات تحریم چندجانبه آمریکا بر جامعه آشکار شد کار به دور زدن تحریم‌ها آن هم با استفاده به زنجانی‌ها نکشد. مسئله‌ای که با کمی نرمش قهرمانانه و قاطعیت و ایستادگی در مقابل کمترین فسادها و همچنین جلوگیری از دخالت برخی نهادهای نظامی در اقتصاد می‌تواند مثمرثمر واقع شود.