داعش نه‌تنها از فعالیت‌های خود در ایام شیوع کرونا دست برنداشته بلکه به گواه فرماندهان خطوط اول درگیری، با سلاح های مدرن و پیشرفته حملات اخیر را عمدتا به مواضع الحشدالشعبی سازمان دهی کرده است.

ندای گیلان-دکترحامد رحیم‌پور:برخلاف شایعه‌ای که در روزهای ابتدایی شیوع کرونا در محافل ورسانه ها مطرح‌شده بود، داعش نه‌تنها از فعالیت‌های خود در ایام شیوع کرونا دست برنداشته بلکه به گواه فرماندهان خطوط اول درگیری، با سلاح های مدرن و پیشرفته حملات اخیر را عمدتا به مواضع الحشدالشعبی سازمان دهی کرده است.

حملاتی که جبهه وسیعی را دربر گرفته و از زمان اعلام رسمی شکست داعش در دسامبر ۲۰۱۷ (آذرماه ۹۷) از سوی این گروه بی سابقه بوده است.درباره دلایل تحرکات و حملات جدید داعش در عراق باید گفت:

۱-آذر سال گذشته بود که عادل عبدالمهدی نخست وزیر وقت عراق پس از یک سال حضور در این پست استعفا کرد و از آن پس تاکنون به‌عنوان نخست وزیر پیشبرد امور به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

به‌عبارت دیگر وی از زمان استعفا تا به امروز نمی‌تواند طرح یا برنامه مهمی را در کشور آغاز یا دنبال کند و تنها باید امور روزمره دولت را پیش ببرد.پس از آن اسامی مختلفی برای سکانداری دولت مطرح شد که توفیق العلاوی و عدنان الزرفی از آن جمله بودند اما هیچ‌یک نتوانستند خود را به کاخ خضرا برسانند.

سرانجام مصطفی الکاظمی که رئیس سازمان اطلاعات عراق نیز است ، به این سمت انتخاب شد تا بتواند تشکیل کابینه دهد و اوضاع نابسامان فعلی را سامانی بخشد.از زمان معرفی وی نیز که اواخر فروردین ماه انجام شد، جلسه پارلمان برای رأی اعتماد به وزیران مدنظر وی چندبار به تعویق افتاده است.

به طور طبیعی این فضای سیاسی و وضع گذار و نبود یک دولت کاملا مستقر باعث ظهور شکاف‌هایی در حوزه امنیتی شد.

۲-در سال جدید میلادی دو چالش اساسی گریبان عراق را گرفته است ؛ اول: شیوع ویروس کرونا و هزینه‌های مقابله با آن و دوم: سقوط بی‌سابقه قیمت نفت.

همین موضوع سبب تعمیق و گسترش بحران‌های اجتماعی و بیداری هسته‌های تروریستی با توجه به حجم بالای نابسامانی ها شده است.ادامه این روند در تابستان پیشِ‌رو با توجه به قطعی برق و آب در استان‌های جنوبی احتمال تشدید اوضاع را اگر فکر عاجلی نشود ، افزایش خواهد داد.

۳-طبیعی است کشوری که در بالاترین رده‌های سیاسی خود دچار بحران شده و تشکیل دولت در آن برای چند ماه با چالش روبه‌روست، از نظر امنیتی نیز دچار چالش‌هایی خواهد شد، به ویژه حالا که کرونا به دیگر بحران ها افزوده شده است.

کرونا هرچند برخی از تحرکات عناصر داعش برای خرید نیازهای اولیه مانند مواد غذایی و … را تضعیف کرده اما از سوی دیگر حضور بخش قابل توجهی از نیروهای پلیس و نظامی در شهرها برای کنترل منع رفت و آمد شهروندان در مقابله با کرونا نوعی خلأ در برخی مناطق ایجاد کرده و باعث شده فضا برای انجام عملیات در خلأ ایجاد شده مهیاتر باشد.

در این میان البته نباید از ضعف بخش اطلاعاتی هم غافل بود. شواهد و اطلاعات موجود نشان می‌دهد تمرکز نیروهای عملیاتی درمواجهه با داعش بیشتر روی بعد عملیات بوده و اهتمام به مسائل اطلاعاتی به دلایلی کمتر شده است

۴-موضوع خروج نیروهای آمریکایی از عراق، در ماه‌های اخیر به شدت مطرح بوده است. این موضوع به ویژه از سوی برخی گروه‌های سیاسی و نظامی شیعی مطرح شده و همچنان در رسانه‌ها به عنوان یکی از خواسته‌های این گروه‌ها از دولت جدید مطرح می‌شود. طبیعتا مطرح شدن موضوع خروج آمریکایی‌ها باعث نگرانی و نارضایتی واشنگتن شده است.

چرا که آن ها تمایلی به خالی کردن میدان به سود جریان مقاومت و قدرت گیری بیشتر گروه‌های نظامی شیعی در عراق ندارند. در این میان، به نظر می‌رسد تمرکز بر فعال سازی مجدد داعش در عراق و ایجاد ناامنی توسط این گروه محملی جدی برای پافشاری ایالات متحده در ادامه حضورش در عراق باشد.

علاوه بر آن چه گفته شد تشدید درگیری ها و تقویت حملات داعش در آستانه برگزاری اولین نشست به اصطلاح استراتژیک آمریکا و عراق طی روزهای آینده می تواند با این هدف صورت گرفته باشد که آمریکا با دستی پرتر در این مذاکرات حاضر شود و پیش از مذاکره دولت عراق را به این جمع بندی رسانده باشد که بیش از واشنگتن نیازمند حضور جدی آمریکا در کشورش است.

 

نکته آخر این که هر چند عراق شاهد سربرآوردن هسته‌های خفته داعش است اما می‌توان امروزه به اهمیت نقش آفرینی و تشکیل نیروی بسیج مردمی عراق –الحشد الشعبی- در رسیدن عراق به نقطه ثبات نسبی امنیتی پی برد. موضوعی که با حملات اخیر داعش مجدد موج بزرگی از حمایت و پشتیبانی را متوجه حشد کرد.این روزها بسیاری از کارشناسان، حملات داعش را در سایه اعلام جدایی ۴ تیپ الحشدالشعبی از این مجموعه وتلاش برای تضعیف حشد تحلیل می کنند.افزایش تشتت و افتراق بین گروه های شیعی عراق بحرانی بر بحران های این کشور اضافه می کند،این درحالی است که از نگاه الحشد الشعبی در هر هیبت و شاکله ای داعش همان داعش موصل است که می تواند بهانه بزرگی برای باقی ماندن آمریکایی ها در عراق باشد.