به گزارش ندای گیلان،ولادیمیر پوتین پس از حدود 13 سال، مهمان عربستان و امارات در هفته گذشته بود؛ سفری که در حاشیه بحران‌ها و حمله نظامی ترکیه به شمال سوریه جسته گریخته مورد توجه برخی ناظران قرار گرفت.
از آن جهت که این سفر در شرایط منطقه‌ای ویژه‌ای از جمله پس از حملات اخیر به تاسیسات نفتی عربستان انجام شده است، برخی ناظران و تحلیل‌گران علل پذیرایی عربستان و امارات از پوتین و توسعه روابط با مسکو را نومیدی آن‌ها از ترامپ و تنها ماندن در تقابل منطقه‌ای با ایران دانسته اند و از چرخش سیاست خارجی این کشورها به سمت شرق و روسیه سخن می‌گویند.
واقعیت اما این است که این نگاه دقیق نیست، به این علت که اولا؛ قرار گرفتن روابط میان ریاض و ابوظبی با مسکو بر ریل پیشرفت و توسعه اتفاقی نیست که ظرف این یکی دو ماه اخیر روی داده باشد، بلکه درست زمانی شروع شد که ترامپ تازه به قدرت رسیده و همین کشورها امید زیادی به او برای تقابل جدی با ایران داشتند.
اگر به دو سال قبل باز گردیم که تازه ترامپ سکاندار کاخ سفید شده بود، ملک سلمان پادشاه عربستان در اکتبر 2017 سفری “تاریخی” به روسیه انجام داد و به عنوان نخستین پادشاه سعودی به این کشور سفر کرد.
درباره روابط امارات و روسیه هم وضع بر همین منوال بوده و در طول دو دهه گذشته همواره در مسیر پیشرفت بوده و نقطه عطف آن در ژوئن 2018 بود که در آن پیمان شراکت راهبردی میان دو طرف در همه زمینه‌های سیاسی، امنیتی، تجاری، اقتصادی و فرهنگی امضا شد. البته ناگفته نماند که اماراتی‌ها بر عکس سعودی‌ها با وجود روابط ائتلافی و هم‌پیمانی با غرب همواره نیم نگاهی به شرق و روسیه داشتند و همه تخم مرغ‌های خود را در سبد آمریکا و غرب نمیگذاشتند. ثانیا؛ خلاصه کردن سفر پوتین به امارات و عربستان و توسعه روابط فیمابین در رغبت و نیاز این کشورها اشتباه دیگری است که در برخی تحلیل‌ها مشهود است؛ انگار این وسط روسیه و شخص پوتین هیچ انگیزه و محاسباتی ندارد و صرفا بوی دلارهای نفتی به مشامش رسیده و آهنگ سفر به این دو کشور کرده است. واقعیت این است که انگیزه پوتین برای توسعه روابط با عربستان که سرشاخه یک بلوک منطقه‌ای است و در کنار آن هم امارات اگر بیشتر نباشد، کمتر نیست. در واقع، روسیهِ پوتین از ابتدای هزاره سوم میلادی به دنبال بازگشت نرم به حوزه نفوذ تاریخی شوروی سابق است و در این زمینه هم در دو دهه اخیر نفوذ تاثیرگذاری را در آفریقا، آمریکای لاتین، خاورمیانه و مناطق دیگری در جهان رقم زده است. همین مسئله که در روابط خوب با ایران، ترکیه، عربستان و اسرائیل نمود دارد، روسیه را در موقعیتی تاثیرگذار در خاورمیانه قرار داده است و سعی می‌کند آن را با بهره‌برداری از خلأهای سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا تقویت کند؛ اما هنوز زود است به موقعیتی هژمونیک در مقابل آمریکا در منطقه برسد.ضعف راهبردی روسیه اقتصاد است و از این رو، از ورود پرهزینه به مسائل احتراز کرده و تقویت مناسبات اقتصادی را نصب العین قرار داده است.
صابر گل عنبری خراسان
Friday, 19 April , 2024