به گزارش نداي گيلان: دو سال است دولت یازدهم برای رفع تحریم ها، دور جدیدی از گفتگوها را که با گفتگوهای دولت پیشین متفاوت است آغاز کرده و در سه توافق ژنو، لوزان و وین آن را تجمیع کرده است. گفتگوها هنوز پایان نیافته و در سفر اخیر نیویورک هم پیگیری شد.

از ابتدای گفتگوها متن و حواشی آن زیر چکش نقد منتقدین قرار گرفت و مسائل جدی مطرح شد. هرچند گفتگوها محرمانه بود اما همین محرمانگی خود را در سه متن یادشده که آخرین آن «برجام» نام یافت، خود را نشان داد و دولت، مجلس، نخبگان و مردم را در برابر یک متن قرار داد. متنی که باید حسن و قبح آن یا داده ها و ستانده های آن مورد ارزیابی قرار گیرد تا معلوم شود ما در این گفتگوها چه چیز به دست آورده و چه چیز را از دست داده ایم؟
اولین شبهه ای که به ذهن همه متبادر شد این بود: ماهیت برجام به لحاظ حقوقی چیست؟ آیا برجام یک قرارداد است؟ آیا یک عهدنامه است؟ آیا یک موافقت نامه یا مقاوله نامه است که مشمول اصول 77 و 125 شود؟
پاسخ رئیس جمهور محترم این بوده است: ما چیزی را امضا نکرده ایم تا مشمول این اصول شود، نه عهدی بستیم، نه موافقتی کردیم، نه قراردادی در کار بوده است، به همین دلیل دولت، مبتنی بر «برجام» تاکنون حاضر نشده است لایحه ای به مجلس بدهد. عنوان حقوقی «برجام» هنوز در حالت ابهام قرار دارد، در حالی که دولت یازدهم در توافق ژنو، لوزان و وین اقداماتی را انجام داده و مرتب آژانس از گام های اعتمادساز ایران سخن گفته و در گزارش های خود آن را تأیید کرده است.
حقوقدان های دولت و نیز رئیس دولت تاکنون نتوانستند یک عنوان حقوقی بر این فعلی که آن را «فتح الفتوح» می دانند و آن را تاج و سند افتخار دولت یازدهم نام نهاده اند، پیدا کنند. از همان ابتدای اعلام توافق، دولت معتقد بود که مجلس را در این باره برکنار کند و لذا لایحه ای هم نداد.
از سوی دیگر، اصرار رهبری از اول این بود که برجام، فرآیند رسیدگی قانونی را در داخل طی کند. دو نهاد برخاسته از اصول قانون اساسی به طور طبیعی در مسیر این فرآیند بودند؛
1. شورای امنیت ملی
2. مجلس شورای اسلامی
شورای امنیت ملی در بررسی های دقیق خود «برجام» را مورد مداقه قرار داد و ظاهراً مخاطرات آن را با تحفظهایی  دیده است. مصوبات شورای عالی امنیت ملی طبق اصل 176 قانون اساسی پس از تأیید مقام معظم رهبری  قابل اجراست. رهبری تاکنون مصوبه شورای عالی امنیت ملی را تأیید نکردند.
مجلس وقتی در مسیر فرآیند رسیدگی قرار گرفت که بخشی از آن همانند رئیس جمهور معتقد بودند چنین بررسی لازم نیست.
اما پس از تذکر رهبری معظم انقلاب در دیدار با خبرگان که مجلس نباید از برجام برکنار باشد، وارد ماجرا شد و پس از بررسی های بسیار به این نتیجه رسید در کمیسیون ویژه چند و چون ماجرا را مورد مداقه قرار دهد. کمیسیون ویژه پس از 40 روز بررسی و دعوت از کارشناسان خبره و موافقان و مخالفان برجام و مداقه در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و فنی و. . . گزارشی را به صحن علنی مجلس تقدیم کرد.
بلافاصله پس از این گزارش طرح دوفوریتی تقدیم مجلس شد تحت عنوان «طرح قانونی اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام». این طرح هیچ نسبتی یا تأثری از گزارش کمیسیون ویژه نداشت. دهها پرسش بی پاسخ در بررسی کمیسیون ویژه برجام مجلس وجود دارد که فقط پاسخ آن را باید در رفتار آینده آمریکایی ها جستجو کرد.
این طرح در بند 2، 3، 4، 6 و 8 هرگونه تصمیم گیری و تصمیم سازی را از سوی مجلس خلع ید کرد و به شورای عالی امنیت ملی احاله کرد. این طرح در تبصره یک ماده 2 وزیر امور خارجه را موظف کرد روند اجرای توافقنامه را هر 6 ماه یک بار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گزارش دهد.
*  تصویب کلیات طرح یک فوریتی
روز یکشنبه 19 مهر بدون شک یک روز تاریخی برای مجلس و دولت در پرداختن به یک مسأله ملی بود. کلیات طرح یک فوریتی «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» با 139 رأی موافق و 100 رأی  مخالف و 12 رأی ممتنع به تصویب رسید. موافقان و مخالفان مدعی هستند طرح را از دو دیدگاه متفاوت که هر دو ناظر به حفظ امنیت و منافع ملی است بررسی کردند.
*  عبور جزییات برجام از ایستگاه بهارستان
بررسی جزئیات طرح اجرای برجام برخلاف آنچه انتظار می رفت روز سه شنبه زمان زیادی را به خود اختصاص نداد و تنها با طرح سه پیشنهاد نمایندگان و در مدت 15 دقیقه، توانست با 161 رأی موافق، 59 رأی مخالف و 13 رأی ممتنع از مجموع 250 نماینده حاضر به تصویب برسد. هرچند تعداد پیشنهادات نمایندگان در مورد اصلاح جزئیات طرح 9 ماده ای برجام، بالغ بر 170 مورد بود، اما رئیس مجلس تنها با طرح پیشنهاد حسین سبحانی نیا و جواد جهانگیرزاده، دو عضو کمیسیون امنیت ملی موافقت کرد تا به این ترتیب این طرح هرچه سریع تر از ایستگاه پایانی در بهارستان عبور کند.
تنها پیشنهاد تصویب شده در این طرح که در کنار برخی اصلاحات عبارتی قرار گرفته بود، مربوط به بند یک ماده  واحده این طرح بود که اشاره به تلاش دولت برای خلع سلاح هسته ای در جهان داشت و در نهایت در میان شعارهای مرگ بر اسرائیل نمایندگان تصویب شد که این طرح دولت را موظف به پیگیری خلع سلاح هسته ای رژیم صهیونیستی از سازمان های بین المللی می کند.
*  رسایی: چرا نمی گذارید صحبت کنیم؟
با شروع جلسه رسمی مجلس، حمید رسایی شتابان به جایگاه هیئت رئیسه رفت و خطاب به لاریجانی گفت: چرا نمی گذارید صحبت کنیم؟ این اقدام رسایی واکنش لاریجانی را در پی داشت اما پس از آن مهرداد بذرپاش عضو هیئت رئیسه داخلی مجلس میکروفن خود را روشن کرد و خطاب به لاریجانی ایراد داشت که شما نمی خواهید اجازه دهید که نمایندگان صحبت کنند؟
اما علیرضا زاکانی رئیس کمیسیون برجام که خود از منتقدان برجام بود، با اشاره دست، نمایندگان را دعوت به آرامش می کرد و از آن ها می خواست درصندلی های خود مستقر شوند. دراین میان گریه علی اصغر زارعی نماینده تهران و ابراز گلایه به اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای موضوعی بود که بیش از همه خودنمایی می کرد.
*  روایت زارعی از دیدار نمایندگان با شمخانی
در همین حال زارعی نماینده تهران در خصوص حواشی ایجادشده گفت: شب گذشته جلسه ای به منظور هماهنگی  برای بررسی جزئیات این طرح، در محل شورای عالی امنیت ملی با آقای شمخانی و با حضور بنده و آقایان جلالی، زاکانی و بروجردی برگزار شد. در این جلسه قرار بر این شد تا جلسه بررسی طرح در صحن علنی به نحوی  اداره شود تا مجموعه نظرات و پیشنهادات در راستای شاکله طرح پیش رود ولی جلسه طبق آیین نامه اداره شود.
وی با بیان این که اعتراضم در جلسه در خصوص همین روند توضیح داده شده، تأکید کرد: واقعا این روشی که به کارگیری شد برایم غیر قابل هضم بود، چراکه اگر در جلسه دیشب (دوشنبه شب) حضور نداشتم شاید باور می کردم که روش صورت گرفته روش خوبی است. چون در جلسه دیشب حضور یافتم می گویم که قرار بر این بود تا مجلس مطابق روال عادی خود و طبق آیین نامه در مورد طرح برجام عمل کند و حتی توصیه مسؤولین کشور در جلسه این بود که طبق آیین نامه عمل شود و بررسی طرح موافق و مخالف داشته باشد. وی هم چنین گفت: البته توصیه مسؤولین کشور بر این بود که مجلس آرام باشد و مشکلی در جلسه پیش نیاید ولی توصیه آن ها این نبود که بدون توجه به نظرات نمایندگان، فوری و ظرف ده دقیقه بحث را جمع کنیم.
*  متن طرح 9 ماده ای تصویبی برجام
بهارستان نشینان در ماده واحده این طرح مقرر کردند که دولت در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی درصورتی می تواند به شکل داوطلبانه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را اجرا کند که احکام و تکالیف زیر را در فرآیند اجرا رعایت نماید:
1- براساس فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی هیچ دولتی در ایران حق تولید و به کارگیری سلاح هسته ای را ندارد و دولت موظف است سیاست خلع سلاح هسته ای جهانی را به طور فعال دنبال کند و در کلیه تلاش های بین المللی، حقوقی و دیپلماتیک برای نجات بشریت از خطر سلاح های هسته ای و اشاعه آن ها، ازجمله از طریق ایجاد مناطق عاری از سلاح های کشتار جمعی به ویژه در ایجاد ائتلاف منطقه ای خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای به خصوص در زمینه خلع سلاح هسته ای رژیم صهیونیستی، فعالانه مشارکت نماید.
2- پایه برنامه جامع اقدام مشترک بر همکاری و احترام متقابل قرار دارد و هرگونه اقدام مبتنی بر فشار و تهدید به هر بهانه ای به خاطر اجرای برجام و یا غیر آن با تشخیص شورای عالی امنیت ملی موجب تجدیدنظر در این همکاری  می شود و لازم است در آن صورت مطابق مصوبات این شورا اقدامات متقابل در نظر گرفته شود.
3- دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم ها یا بازگرداندن تحریم های  لغوشده و یا وضع تحریم تحت هرعنوان دیگر را به دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به طوری که ظرف مدت دوسال ظرفیت غنی سازی کشور به یکصدونودهزار سو افزایش یابد. شورای  عالی  امنیت ملی مرجع رسیدگی به این موضوع می باشد. دولت باید ظرف مدت 4 ماه برنامه خود را برای این منظور جهت تصویب به شورا ارائه نماید.
4- دولت موظف است برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران را با چشم انداز تجاری- صنعتی، ازجمله در حوزه غنی سازی و تحقیق و توسعه منطبق با طرح درازمدت سازمان انرژی اتمی کشور دنبال کند. سازمان انرژی اتمی کشور باید طرح درازمدت پانزده ساله کشور در حوزه غنی سازی و تحقیق و توسعه را حداکثر ظرف مدت دوماه پس از ابلاغ این قانون به تصویب شورای عالی امنیت ملی برساند و به آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه نماید به نحوی که پاسخگوی نیاز کشور برای سوخت راکتورهای قدرت و تحقیقاتی باشد.
5- بازطراحی راکتور آب سنگین اراک و هم چنین در صورت ضرورت تبادل ذخایر غنی شده، منوط به انعقاد قراردادهای قطعی و مطمئن جایگزین و حصول اطمینان نسبت به اجرای آن ها باشد.
6- نظارت های آژانس بین المللی انرژی اتمی در چارچوب مقررات بین المللی و با رعایت مصالح امنیت ملی کشور که شورای عالی امنیت ملی مشخص می کند، انجام پذیرد و دولت باید مراقبت نماید که در مسیر اجرای برجام و پس از آن، حفاظت کامل از اسرار و اطلاعات طبقه بندی شده به ویژه در حوزه نظامی و امنیتی صورت گیرد. میزان همکاری  با آژانس منوط به اقدامات احتیاطی لازم برای تضمین این امر، توسط آژانس است. هم چنین هیچ گونه دسترسی نظارتی آژانس به مراکز نظامی و اشخاص حقیقی به بهانه برجام مجاز نمی باشد مگر آن که موارد به صورت جداگانه و با جزئیات به  تصویب شورای عالی امنیت ملی برسد.
7- دولت و قوای مسلح کشور موظفند به منظور حراست از امنیت و منافع ملی کشور و حمایت از متحدین در مقابله با تروریسم، تدابیر لازم را نسبت به تقویت توانمندی های دفاعی جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه های آفندی و پدافندی ازجمله هوایی، دریایی، زمینی، موشکی و ایجاد پدافند در مقابل حملات هسته ای و ساخت پیش ران ها، باطری های هسته ای، تصویربرداری نوترونی و پزشکی هسته ای با قوت و جدیت برنامه ریزی و اقدام کنند.
8- دولت و سایر دستگاههای حاکمیتی و عمومی موظفند در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی تدابیر لازم را در نظر بگیرند تا در اثر اجرائی شدن برجام به هیچ وجه اجازه فرصت طلبی و سوءاستفاده در داخل کشور به آمریکا یا دیگر دولتهای خارجی داده نشود و فرصتی برای نفوذ یا سوءاستفاده سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی در اختیار استکبار جهانی قرار نگیرد.
9- دولت موظف است منابع مالی آزادشده را در چارچوب قانون در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی و رونق تولید، سرمایه گذاری های ضروری و با اولویت نیازهای بخش خصوصی و تقویت صندوق توسعه ملی، صرف کند.
تبصره 1- وزیر امور خارجه موظف است روند اجرای توافقنامه را هر سه ماه یک بار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گزارش دهد. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی موظف است هر شش ماه یک بار گزارش اجرای برجام را به صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
تبصره 2- با اجرای این قانون، «قانون الزام دولت به تعلیق اقدامات داوطلبانه در صورت ارجاع و یا گزارش روند هسته ای به شورای امنیت» مصوب 1/9/1384، «قانون الزام دولت به تجدیدنظر در همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی» مصوب 6/10/1385، «قانون صیانت از دستاوردهای صلح آمیز هسته ای  جمهوری اسلامی ایران» مصوب 29/4/1389 و «قانون الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته ای ملت ایران» مصوب 2/4/1394 لغو می شود.
*  استقبال دولت از تصویب برجام در بهارستان
به دنبال تصویب جزئیات طرح هسته ای مجلس، برخی چهره های دولتی از این تصمیم بهارستان استقبال کردند.
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت در نشست خبری خود ضمن تشکر از نمایندگان درباره تصویب طرح اجرای  برجام گفت: امروز نمایندگان مجلس با این تصمیم تاریخی در مورد برجام نشان دادند که همواره با درک درست از واقعیت های کشور تصمیمات سنجیده اتخاذ می کنند. وی افزود: از مدیریت مدبرانه و واقع بینانه هیأت رئیسه مجلس به ویژه دکتر لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی تشکر می کنم.
مجید انصاری معاون پارلمانی رئیس جمهور هم گفت: اقدام امروز مجلس پاسخی به انتظار هموطنان برای تسهیل اجرای سند برجام بود.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز با بیان این که حضور من در تیم مذاکره کنندگان هسته ای بنا به توصیه و تأکید آقای لاریجانی صورت گرفت، اظهار کرد: می توان گفت ایشان واقعا در مجلس و با مدیریتی که انجام دادند سنگ تمام گذاشتند و با وجود آراء مختلفی که در مجلس مطرح بود، ایشان توانستند به گونه ای مدیریت کنند که برجام در جهت منافع ملی و حاکمیت ملی ما به  سرانجام نیکوی خود برسد. وی با بیان این که امیدواریم شورای نگهبان هرچه زودتر نتیجه نهایی را اعلام کند، گفت: با اعلام شورای نگهبان، امیدواریم که هفته آینده روز اعلام توافق برجام و تصویب آن باشد.
محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رئیس جمهور نیز خاطرنشان کرد: به مردم ضمانت می دهیم ضرر تحریم پس از برجام به سود تبدیل شود.
حسن قشقاوی، معاون کنسولی امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه نیز در واکنش به تصمیم دیروز مجلس در تصویب نهایی طرح برجام، تأکید کرد: با اقدام مثبت مجلس، بستر مناسبی برای اجرای برجام فراهم شد. امیدواریم سرانجام طرح در شورای نگهبان هم مثبت باشد.
اما تصویب برجام در مجلس تنها محدود به مقامات دولتی نبود و افزون بر آن، فدریکا موگرینی مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در آغاز دیدار با امیرعبداللهیان معاون عربی آفریقا وزارت امور خارجه کشورمان از تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی استقبال کرد.
یان الیاسون، قائم مقام دبیرکل سازمان ملل نیز در دیداری با علی لاریجانی، با ابراز خرسندی از تصویب کلیات برجام در مجلس، بازتاب آن را در سطح سازمان ملل مثبت ارزیابی کرد.
*  چه باید کرد؟
تصویب جزئیات طرح مربوط به اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) درباره برنامه هسته ای ایران در مجلس شورای اسلامی با همه فرازوفرودهایش، نشان دهنده سازوکار منطقی و قانونی لازم در نظام جمهوری اسلامی  برای عبور از تنگناها و گردنه های دشوار در سایه مدیریت داهیانه رهبری در نظام سیاسی ولایت فقیه است.
به  سرانجام رسیدن مذاکرات 12 ساله ایران و طرف های خارجی بر سر برنامه هسته ای ایران با همه اختلاف دیدگاه هایی که در داخل کشور نسبت به روند مذاکرات در طول 12 سال گذشته و به ویژه دو سال اخیر وجود داشت و مهم تر از آن تحمل فشارهای سنگین جهان سلطه علیه مردم و نظام جمهوری اسلامی، جز در چارچوب راهبرد نرمش قهرمانانه اتخاذشده توسط رهبر معظم انقلاب ممکن نبود؛ راهبردی که در سایه آن سرانجام همه قدرت هایی که جز به تسلیم جمهوری اسلامی و برچیدن بساط برنامه هسته ای ایران نمی اندیشیدند، اما سرانجام حداکثر امتیازهای ممکن شامل حفظ کامل کلیات برنامه هسته ای کشور شامل چرخه سوخت و برنامه غنی سازی، ادامه تحقیق و توسعه و حفظ زیرساخت های هسته ای، با مقاومت منطقی دولت، گروه مذاکره کننده و هدایت و حمایت های سازنده امام جامعه اسلامی، از قدرت های زیاده خواه جهان گرفته شد.
با وجود اختلاف دیدگاه ها- که به صورت طبیعی درباره بده بستان هایی که در مسیر مذاکراتی از این جنس صورت می گیرد- از ابتدا روشن بود که طی مسیر انتخاب شده برای رسیدن به تصمیمی با این درجه از اهمیت، تبعات خطیر و خاص خودش را دارد که نمونه هایی از آن در روزها و هفته های گذشته و ازجمله در جلسه بررسی کلیات طرح در مجلس شورای اسلامی و فضای رسانه ای این روزها، رخ نمود. ازآنجاکه متن نهایی معروف به «برجام» در آخرین دور مذاکرات سنگین وین، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده و به همین دلیل هم در داخل کشور با ارزیابی های متفاوتی همراه شد و اختلاف دیدگاه هایی به همراه آورد، تصمیم گیری نهایی درباره آن هم باید در فرایندی مردم سالارانه و در مسیر قانونی و منطقی خود انجام می شد که بررسی این مهم به شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی واگذار شد.
با وجود پیش بینی هایی که از نتایج اختلاف دیدگاه ها و تبعات آن وجود داشت، چه بسا ممکن بود که مسیرهای کوتاه تری چون بسنده کردن به تصمیم شورای عالی امنیت ملی، یا نظر سران قوا و مانند آن در چارچوب تصمیم گیری کلان کشور انتخاب شود، اما تصمیم مهم نظام برای مسیری که طی شد، در کنار پذیرش هزینه های معدود آن، فواید و محسنات پرشماری به همراه داشته است که مهم ترین آن دستیابی به «تصمیم ملی» درباره موضوعی فراملی  است، ضمن این که فرایند طی شده، پیام ویژه ای هم برای طرف های دیگر این توافق دارد که همان طور که این تصمیم با حد اعلای انسجام و وحدت ملی اتخاذ شده است، رفتار و عملکرد طرف مقابل برای اجرای تعهداتی که سپرده است نیز به صورت دقیق رصد شده و در صورت لزوم با تصمیم ملی متقابلی همراه خواهد بود.
انتشار عمومی متن برجام و فرصت تقریباً سه ماهه ای که برای نقد و بررسی آن در محافل علمی و شبه علمی و سیاسی و حتی جلسات خانوادگی ایرانیان و شبکه های اجتماعی فضای مجازی و رسانه ها و مسؤولان ایجاد شد، ضمن شفاف سازی نسبی این مسأله مهم، زمینه طرح دیدگاه های مختلف درباره مزایا و معایب و ارائه راه های ممکن برای کاستن از تبعات منفی اجرای برجام نیز فراهم آمد که شاید بتوان چنین گفت که عصاره همه دیدگاه های قابل اعتنا دست کم برای ثبت در تاریخ در طول چند هفته فعالیت کمیسیون ویژه مجلس شورای اسلامی برای بررسی  برجام فرصت طرح و ارائه پیدا کرد و اگر اندک تحمل و بردباری و پرهیز از حواشی طرف های مختلف وجود داشت، می توانست به نتیجه کم حاشیه تری هم در فرایند پایانی ختم شود.
با این همه فضای جلسه روز بررسی کلیات این طرح در مجلس شورای اسلامی حکایت از آن داشت که با تداوم همان فضا و حاشیه ها یا تشدید آن در جلسه رسیدگی به جزئیات، رسیدن به تصمیم نهایی مشکل، یا به خاطر غلبه حاشیه بر متن، با هزینه های بزرگی چون دوقطبی شدید جامعه، سرخوردگی مردم و یا خدشه به چهره نظام در منظر بین المللی همراه شود که با اقدام ویژه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی برای جمع بندی دیدگاه های اختلافی با حضور نمایندگانی از دو سوی موافقان و منتقدان، در فضای محدودتر و آرام تر شورای عالی امنیت ملی این امکان فراهم شد. لذا در شب پیش از رسیدگی به جزئیات در صحن علنی مجلس، با بررسی بعضی اصلاحات منطقی ممکن در طرح اولیه، در جلسه ویژه شورای عالی امنیت ملی و بررسی نظرات نمایندگان دو طیف اصلی، زمینه برای به تصمیم رسیدن مجلس در فضای آرام تری مهیا شد و روز سه شنبه نیز به هنگام طرح جزئیات در صحن علنی با ارائه چند پیشنهاد اصلاحی، ماده واحده «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» که به صورت طرح از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ارائه شده بود، با رأی قابل اعتنای 161 رأی از 250 نماینده حاضر در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید تا صدایی واحد از جمهوری اسلامی به گوش جهانیان برسد.
اکنون که طرح پذیرش و اجرای برجام با همه حرف وحدیث ها و نقدها و تعریف هایی که برای آن شمرده شده، به عنوان تصمیمی ملی، تصویب شده است، به نظر می رسد که فضا برای دولت یازدهم جهت اجرای توافق مهم و تاریخی میان ایران و کشورهایی که تاکنون از هیچ فشار و تحمیلی علیه مردم ایران و نظام جمهوری اسلامی کوتاهی  نکرده اند آماده شده است. بنابراین همان گونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی پیش از این نسبت به هوشیاری  برای مرحله بعد از برجام تذکرات لازم را داده اند، همه مردم و مسؤولان اعم از موافق و منتقد، باید ماجرای  برجام را خاتمه یافته تلقی کرده و خود را برای دوران پسابرجام و مدیریت صحیح فرصت ها و کاستن از هزینه ها و هوشیاری نسبت به تهدیدها آماده نمایند و چون تو را نوح است کشتیبان، ز توفان غم مخور.