ندای گیلان- سمیرا ابراهیمی:حدود 2 سال است که نقدینگی در اقتصاد ایران رشد روز افزون دارد. طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، سال گذشته بالا بودن میزان نقدینگی در ایران، بالاتر از تمام کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا بوده‌ است.
طبق گزارش بانک مرکزی ایران، شاخص رشد نقدینگی ایران از آذر ماه ۱۳۹۴ تا آذر ۱۳۹۶ تا ۵۲۰ هزار میلیارد تومان رشد کرده و از ۹۲۵ هزار میلیارد به ۱۴۴۵ هزار میلیارد تومان رسیده ‌است.
این روزها نیز که نقدینگی سرگردان هر روز به یکی از بازارهای ارز، طلا، خودرو و … حمله می‌کند، رئیس اتاق بازرگانی تهران می‌گوید: روزانه حدود هزار میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه می‌شود. به گفته خوانساری در سال 1392 که دولت یازدهم روی کار آمد تورم بالایی داشتیم و یکی از فعالیت‌های دولت، کاهش و کنترل تورم بود که در دو سال اخیر شاهد تورم یک رقمی در سطح کشور بودیم. نخستین علت کاهش تورم بحث روانی و دومین علت، کنترل مخارج و هزینه ها و پایه پولی کشور بود.
خوانساری با اشاره به اینکه باید برای پایدار ماندن نرخ پایین تورم سیاست‌هایی اتخاذ می‌شد، تصریح کرد: از سال ۹۲ تا ۹۶ بین ۷۰ تا ۸۰ درصد تورم در جامعه داشتیم که روی ارز تاثیر نگذاشت و پیش‌بینی می شد اگر همین روال دنبال شود، جهش بزرگی خواهیم‌داشت. در اتاق بازرگانی مرتبا این مسئله را گوشزد کردیم که در درازمدت این روند اثرات مخربی خواهد داشت.
وی بیان کرد: این تحربه ۴۰ ساله بعد از انقلاب است و همواره این جهش نرخ ارز مشکلاتی را به وجود آورده است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران گفت: باید بپذیریم قیمت ارز علت نیست و معلول است که به شاخص های دیگر از جمله تورم و نقدینگی برمی‌گردد و عوام فریبی در جامعه است که فکر می کنیم ناتوانی از سوی دولت در این راستا صورت گرفته است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با بیان اینکه قطعا تحریم ها در اتفاق امروز اقتصاد موثر است اما اگر تحریم ها نبود، این مشکل قدری با تاخیر رخ می‌داد، افزود: خارج شدن آمریکا از برجام و تهدید تحریم جدید حتما در پیش روی کشور خواهد بود و به نظر می‌رسد باید متناسب با وضعیت‌های جدید، تصمیم و راهکار جدی اتخاذ کرد. خوانساری با تاکید بر اینکه مشکل این است که دنبال حل مسائل کمتر می‌رویم و زمانی که راه حلی وجود ندارد، تصمیم می‌گیریم تصریح کرد: بحران ما بحران عدم تصمیم‌گیری در کشور است و اینکه زمانی تصمیم می گیریم که دیگر دیر شده است.
مرگ بنگاه‌های اقتصادی در صورت عدم تامین سرمایه در گردش
کوچ نقدینگی سرگردان به سمت نیاز صنایع برای تامین سرمایه در گردش، استفاده مفیدی است که کشورها می‌توانند در زمان رشد نقدینگی، از منابع خود داشته باشند. اما در حال حاضر به دلیل آن که بسترهای مناسبی برای هدایت نقدینگی وجود ندارد، فرهنگ‌سازی برای ورود پول به بازار سرمایه انجام نشده و بانک‌ها نیز سود بالایی از تهسیلات اعطایی کسب می‌کنند، بنگاه‌های تولیدی به دلیل بالا رفتن هزینه مالی، نمی‌توانند از این پتانسیل بهره ببرند. نتیجه این اتفاقات در بهترین حالت پارک شدن منابع در بانک‌ها و موسسات مالی به امید گرفتن سود بدون ریسک است و حالت‌های ایجاد بحران نیز مانند آنچه در ماه‌های گذشته شاهد بودیم، سفته بازی و دلالی در بازار کالاهای سرمایه‌ای مثل ارز و طلا است.
در این رابطه یاسر شریعت، کارشناس اقتصادی  گفت: اگر به یک بنگاه تولیدی به صورت یک سیستم نگاه کنیم و در واقع رویکرد کل نگرانه داشته باشیم، می‌توان گفت اجزا مختلف یک بنگاه به عنوان زیر سیستم‌های سیستم اصلی عمل می‌کنند و برای رسیدن به یک عملکرد صحیح و مطابق اهداف باید علاوه بر اینکه عملکرد هر یک از اجزا مناسب باشد، ارتباط میان آنها هم به طور صحیح برقرار گردد. یک سیستم از سه بخش ورودی‌ها، فرآیند تبدیل و نهایتا خروجی‌ها تشکیل می‌شود. بنابراین تک تک اجزای یاد شده نقشی در یکی از این سه بخش عهده دار خواهند بود. اگر بخواهیم معادل سازی اجرایی برای بنگاه‌های تولیدی داشته باشیم می‌توان گفت ورودی‌ها موارد مربوط به تامین هستند، فرایند تبدیل مربوط به تکونولوژی و تولید است و خروجی مربوط به کارکردهای حمایتی برای انجام فروش و رساندن محصول به مشتری خواهد بود. او افزود: یکی از شریان‌های اصلی و حیاتی که در بخش تامین نقش مهمی را می‌کند و در واقع نقش ایجاد ارتباط صحیح بین اجزا را به عهده دارد، بحث سرمایه در گردش است که در بسیاری از صنایع، نبود آن می‌تواند حتی منجر به مرگ بنگاه‌های تولیدی نیز شود.
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: عوامل مختلفی در میزان شدت اثر تامین سرمایه درگردش موثر هستند که از جمله آنها می‌توان به ماهیت صنعت، وضعیت شرکت در قیاس با تامین کننده‌ها، وضعیت شرکت در قیاس با خریداران اصلی و همچنین شرایط کلان اقتصادی حاکم بر محیط فعالیت اشاره کرد. برای مثال در حالتی که بنگاه تولیدی مورد نظر قدرت چانه زنی بالایی در برابر تامین کننده‌ها نداشته باشد لاجرم باید رو به سوی خرید‌های نقدی بیاورد و اگر در آن واحد خریداران محصولات نیز قدرت بالایی داشته باشند، ممکن است در فروش نقدی با مشکل دچار شود. در چنین شرایطی تامین سرمایه در گردش ممکن است به حیاتی‌ترین عامل فعالیت بنگاه تبدیل شود. حال به شرایط فوق نابسامانی محیط کسب و کار و عدم اطمینان محیطی را نیز اضافه کنید تا شاهد مرگ ناخوشایند یک بنگاه تولیدی موفقیت در کمتر از چند سال باشید.
به گفته شریعت در حال حاضر با توجه به وضعیت محیط اقتصادی کشور و همچنین مسائل مختلفی مانند سیستم بانکی، رکود تورمی و عدم وجود اطمینان محیطی لازم می‌توان گفت شرکت‌هایی که در مواجهه با تامین کننده‌ها و خریداران خود قدرت کمتری داشته باشند، قطعا به مشکل خواهند خورد و ناگزیر به استفاده از اهرم بدهی و وام‌های بانکی می‌شوند. اینجاست که با توجه به بهره بالای بانکی و همچنین عدم وجود حاشیه سود مناسب در بسیاری از صنایع شرکت لاجرم به سمت ایجاد زیان پیش خواهد رفت و این سیکل باطل همچنان ادامه خواهد داشت.
وی افزود: اکنون شاهد این هستیم که به مرور به دلایل مختلف دوره وصول مطالبات بسیاری از صنایع در حال افزایش است و در برخی موارد وضعیت کاملا بحرانی شده‌است. در چنین شرایطی که بنگاه‌ها در وصول مطالبات خود به دلیل نامناسب بودن شرایط محیط کسب و کار ناموفق هستند، نقش سرمایه در گردش بیش از پیش خود را نشان می‌دهد و نهایتا در صورت‌های مالی شرکت ها مشخص خواهد شد. بنابراین می‌توان گفت یکی از مسائل اصلی که شرکت‌ها با آن مواجه هستند، همین موضوع است که باید بسیار جدی به آن پرداخت. در چنین شرایطی که تامین مالی از طریق بدهی با مصائب زیادی همراه است و همانطور که اشاره شد بعضی اوقات باعث زیان عملیاتی شرکت‌ها می‌شود، می‌توان به تامین مالی از طریق سهام اشاره کرد که مستقیما می‌تواند از طریق بازار سرمایه انجام شود. حال آنکه اساسا همواره یکی از رسالت‌های اصلی بازار سرمایه نیز همین امر بوده ‌است و می‌توان در صورت رونق بازار سرمایه از ابزارهای متنوع تامین مالی آن استفاده کرد.