عباس خاراباف، محمدامین آهنگری: در سال ۱۳۸۹، دولت دهم با مصوبه شورای عالی اداری، پژوهشکده مهندسی جهاد کشاورزی را با تمامی تعهدات، وظایف، اختیارات، مسؤولیت‌ها، منابع انسانی و مالی و امکانات و تجهیزات موجود در پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادغام کرد و پس‌ازآن بخشی تحت عنوان پژوهشگاه فضایی وابسته به سازمان فضایی ایران به وجود آمد.

همزمان سازمان فضایی ایران از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات منفک و به یکی از زیرمجموعه‌های نهاد ریاست جمهوری تبدیل شد. این اقدام غیر کارشناسانه که به فرایند ادغام و ارتقای سازمان فضایی مشهور شد، مورد انتقاد بسیاری کارشناسان قرار گرفت.

اضافه شدن زیرمجموعه‌ها و نیروهای جدید که بخشی از آن‌ها تخصص و تجربه غیر مرتبط با امور فضایی داشتند،‌ غیرقانونی بودن تصمیم شورای عالی اداری دولت قبل به دلیل لغو مصوبه مجلس شورای اسلامی و درنهایت هزینه‌های اضافی که این فرایند و پیامدهای آن تحمیل می‌کرد، از مهم‌ترین دلایل انتقاد کارشناسان نسبت اقدام دولت قبل بود.

ارتباط شیر خشک و پودر آب‌پنیر با فناوری فضایی چیست؟
به اعتراف بسیاری از کارشناسان و با توجه به شواهد موجود، پژوهشکده مهندسی جهاد کشاورزی که در دولت قبل به بدنه سازمان فضایی اضافه شد، دارای زیرساخت‌های توانمند و نیروهای متعهد، خلاق و درعین‌حال باتجربه در زمینه‌های متعدد است.

این بخش موفق به اخذ گواهینامه‌های متعدد و ثبت چندین اختراع در کشور شده است. بااین‌وجود با یک جست‌وجوی ساده اینترنتی می‌توان دریافت که تخصص و سابقه بعضی از زیرمجموعه‌های آن ارتباطی با فعالیت‌های فضایی ندارد.

به‌عنوان‌مثال بااینکه توانمندی بی‌نظیر در راه‌اندازی خط تولید شیر خشک، پودر آب‌پنیر، اتانول و … در یکی از تخصصی‌ترین مجموعه‌های کشور قابل تحسین است ولی همواره این سؤال ذهن بسیاری از کارشناسان را به خود مشغول کرده است که چنین فعالیت‌هایی چه ارتباطی به فضا و فناوری فضایی دارد که دولت قبل این مجموعه را به بدنه سازمان فضایی اضافه کرد؟

درحالی‌که به گفته بعضی از کارشناسان و مسئولان سازمان فضایی (که نامشان محفوظ است) و همچنین مستنداتی که در ادامه می‌بینید، این فعالیت‌های غیر مربوط حتی در سال‌های گذشته، ذیل سازمان فضایی و با استفاده از بودجه‌ها و امکانات بخش فضایی کشور ادامه داشته است.

برای مثال در وب‌سایت تخصصی تکنولوژی تولید شیر خشک و پودر آب‌پنیر (اینجا را ببینید) به وضوح اشاره شده است که پژوهشکده مکانیک (مرکز تحقیقات مهندسی فارس سابق) در چه زمینه‌هایی توانایی و سابقه فعالیت دارد. (برای مشاهده عکس بزرگ‌تر اینجا را کلیک کنید)

همچنین با مراجعه به سایت پژوهشگاه فضایی ایران (اینجا را ببینید) خواهید دید که پژوهشکده مکانیک در سال 1389 به سازمان فضایی منتقل شده است.  (برای مشاهده عکس در ابعاد بزرگ اینجا را کلیک کنید.)

همچنین جهت اطلاع از این نکته که چنین فعالیت‌هایی در سازمان فضایی نیز ادامه داشته است، می‌توان به اطلاعات مختلف از سایت‌های اینترنتی استناد کرد (کارخانه شیر خشک برنالین کرج در سال ۱۳۹۰. برای مشاهده عکس در ابعاد بزرگ، اینجا را کلیک کنید )

کارخانه شیر خشک تبریز که در سال ۱۳۹۳ قراردادان منعقد شده است (اینجا را ببینید. برای مشاهده عکس بزرگ، اینجا را کلیک کنید)

همچنین تصاویر تجهیزاتی که در سایت پژوهشگاه فضایی ایران قرار گرفته است به خوبی نشان می‌دهد که این تجهیزات همان خشک‌کن‌ها یا تجهیزان مرتبط با تکنولوژی شیر خشک و پودر آب‌پنیر هستند. (اینجا را ببینید)

همچنین کاتالوگ موجود در یکی از سایت‌های اینترنتی (اینجا را ببینید) به خوبی نشان‌دهنده مباحث مطرح شده است. در این کاتالوگ به تصاویر و نشانی نگاه کنید و آن‌ها را با تصاویر و نشانی پژوهشکده مکانیک پژوهشگاه فضایی مقایسه کنید.

نگاهی به این سایت نیز نشان‌دهنده فعالیت‌های مختلف این پژوهشکده در زمینه اتانول است. (برای مشاهده عکس بزرگ، اینجا را کلیک کنید)

همچنین ادامه فعالیت‌های این پژوهشکده در زمینه بیواتانول را می‌توانید در خبری که در ایسنا منتشر شده است به خوبی ببینید.

اصلاحات ناتمام بخش فضایی ایران
حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران در اواخر پاییز سال گذشته حکمی را صادر کرد که آغازگر یک جراحی عمیق در بخش فضایی ایران بود. این جراحی که لازمه آن اصلاحات گسترده ساختاری و مدیریتی بود با وجود رضایت اغلب کارشناسان فضایی کشور به مذاق عده‌ای صاحب نفوذ مرتبط با دولت قبل خوش نیامد و با واکنش شدید رسانه‌های مخالف دولت و اعمال‌نفوذهای دلواپسانه مواجه شد.

اما سرانجام اوایل بهمن‌ماه سال ۱۳۹۳ و پس از چندین هفته نفس‌گیر و متلاطم در بخش فضایی، ظاهراً نظر دولت به کرسی نشست و شورای عالی اداری مصوبه غیرقانونی و غیر کارشناسی دولت قبل را لغو کرد. بازگشت پژوهشگاه هوافضا به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و انتقال مجدد سازمان فضایی به همراه پژوهشگاه فضایی به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ازجمله تغییرات اصلاحی دولت بود.

آنچه اجرا شد هرچند امیدوارکننده بود اما با نگاهی دقیق‌تر می‌توان دریافت که برخی از اصلی‌ترین مشکلات همچنان پابرجاست و لازم است دولت با حمایت مردم و کارشناسان این مشکلات را هرچه سریع‌تر برطرف کند.

هرچند بازگشت بخش‌های مختلف به وزارتخانه‌های تخصصی با سازوکارهای نظارتی قدرتمند، خود یک گام روبه‌جلو حساب می‌آید، اما انتظار می‌رود تا بخش‌های غیرتخصصی و غیر مرتبط نیز از بدنه فضایی کشور جداشده و به نهادهای مرتبط بازگردند.

*تصاویری که در بالا ملاحظه می‌کنید، در ساعت 7:30 صبح روز چهارشنبه 19 فروردین 1394 و به روش Print Screen تهیه شده‌اند.

* تصویر آغاز مطلب مربوط به بهره‌برداری از بزرگترين مجتمع توليد شيرخشك نوزاد در تاریخ 12 خرداد 1392 است.