به گزارش ندای گیلان، وجود مرزهای فعال زمینی، بزرگراهی – ترانزیتی، دریایی و همچنین راه آهن بین‌المللی آستارای جمهوری اسلامی ایران و آستارای جمهوری آذربایجان، شهرستان مرزنشین بندر آستارا را به کانون تجارت خارجی، حمل و نقل، ترانزیت، صادرات غیرنفتی و واردات شمال ایران تبدیل کرده است و با نقش آفرینی ممتاز آستارا در زمینه تجارت و صادرات، بیش از ۸۰ درصد صادرات استان گیلان از گذرگاه های مرزی بین المللی آستارا انجام می‌شود. آستارایی که با ۹۷ هزار نفر جمعیت در حاشیه دریای خزر و همسایگی کشور جمهوری آذربایجان قرار دارد، با موقعیت خاص سوق الجیشی خود در شرایط کنونی نقش مهمی در تجارت و صادرات ملی جمهوری اسلامی ایران ایفا می کند و این شاهراه های چهارگانه برون مرزی که از قابلیت های تجاری استان گیلان هستند، دستیابی صادرکنندگان به بازارها و فرصت‌های اقتصادی اوراسیا را تسهیل و بستر جهش تولید، ارز آوری و صادرات ملی ایران را فراهم کرده‌اند.
گذرگاه‌های مرزی همواره به‌عنوان یکی از موتورهای محرک اقتصاد کشورها شناخته می‌شوند که نه تنها تسهیل‌کننده صادرات و واردات هستند، بلکه زمینه‌ساز رشد اقتصادی، رونق کسب و کارهای محلی، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه‌گذاری و تقویت روابط بین‌المللی بین کشورهای همسایه نیز محسوب می‌شوند و در دنیای امروز، کشورهایی که به خوبی از ظرفیت‌های مرزی خود بهره‌برداری کرده‌اند، توانسته‌اند جایگاه اقتصادی برتری در عرصه بین‌المللی کسب کنند.
اهمیت مرزهای تجاری جمهوری اسلامی ایران در شمال کشور و بویژه در استان گیلان و شهرستان مرزی بندر آستارا در شرایطی که کشور با تحریم‌های اقتصادی مواجه است، بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است و ما شاهد هستیم که گمرکات مرزی چهار گانه در آستارا به عنوان یک فرصت طلایی برای توسعه گیلان، نقش حیاتی در واردات و صادرات ملی و حفظ ارتباط تجاری با کشورهای همسایه ایفا می‌کنند و ترددهای صادراتی از نوع کامیون های ترانزیتی و همچنین ریلی در این مرزها به‌طور مستقیم معیشت هزاران نفر را تحت تأثیر قرار داده و افراد بسیاری به واسطه فعالیت در امور مرزی و صادراتی مشغول به فعالیت و کسب و کار هستند.
فعالیت گمرک در چهار گذرگاه مرزی آستارا
گمرک آستارا از گمرکات قدیمی و فعال جمهوری اسلامی ایران است و با توجه به افزایش صادرات کالاها از کشور به مقصد کشورهای همسایه، این گمرک شمال ایران روزهای پرترددی را سپری می کند. گمرک آستارا در حوزه زمینی، بزرگراهی و اتومبیل رو، دریایی و ریلی فعال است و یکی از قدیمی ترین و مهمترین گمرکات جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود. گمرک و مرزهای زمینی، ریلی، بزرگراهی و دریایی آستارا نقش مهمی در جابجایی کالا بین کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای حوزه قفقاز و CIS دارند و اداره کل گمرک آستارا به عنوان یکی از فعال ترین گمرکات کشور که در امور بندری، ریلی، واردات و صادرات قطعی، ورود و خروج موقت، تعاونی مرزنشینان، ترانزیت داخلی و خارجی، کارنه تیر بین‌المللی، مبدا و مقصد کارنه تیر، کاپوتاژ، امور مسافری، مرجوعی، امانت‌های پستی و قضایی فعال است، احترام به مراجعین داخلی و خارجی و ارائه حداکثر تسهیلات قانونی به خدمت گیرندگان را جزو وظایف ذاتی و اجتماعی خود می‌داند و فعالیت گسترده ای در مرزهای شهرستان دارد.
فعالیت گمرک در هر شهری خصوصا در شهرهای مرزی همواره عامل پیشرفت و توسعه آن منطقه محسوب می‌شود و مرز و گمرک آستارا در شمال غربی استان گیلان به دلیل موقعیت اقتصادی و استراتژیکی بینظیر و وجود مرزهای چهار گانه پیشانی اقتصادی ایران است و نقش مستقیمی در معیشت و اشتغال مردم شهرستان مرزنشین آستارا دارد.
وجود دو فاکتور مهم صادرات و واردات کالا از شاخصه‌های مهم گمرک آستارا است که این مرز را به کانون صادرات و واردات کالا به کشورهای خارجی هم مرز و همسایه با ایران تبدیل کرده است و بهبود زیرساخت‌ها و رفع محدودیت‌ها می‌تواند به توسعه پایدار و افزایش بهره‌وری گمرکات مرزی آستارا کمک کند. با وجود ظرفیت‌های عظیم، مرزهای چهار گانه آستارا همچنان با چالش‌های زیرساختی روبه‌رو هستند و مهمترین مشکلات این مرزها شامل کمبود نیروی انسانی و تجهیزات گمرکی، عدم حضور کامل دستگاه‌های اجرایی و خدماتی در مرزها، فقدان امکانات استاندارد برای تسهیل ترانزیت، تجارت و نبود زیرساخت‌های مناسب برای پذیرش حجم بالای صادرات و همچنین مسافر است.
نقش آستارا در کریدور شمال – جنوب
راه اندازی کریدور شمال به جنوب از سمت شهرستان مرزی آستارای جمهوری اسلامی ایران به رشت که به عنوان کریدور توسعه جمهوری اسلامی ایران با اوراسیا، اروپای شرقی و به ویژه با روسیه مطرح است، به عنوان یک طرح کلیدی در حوزه اتصالات زیرساختی و اقتصادی می‌تواند در تقویت منافع مشترک کشورهای در حال توسعه منطقه نقش مهمی ایفا کند. جمهوری اسلامی ایران می‌تواند از طریق کریدور شمال – جنوب و مرز آستارا حلقه وصل جنوب و شمال اوراسیا باشد و آسیای مرکزی و روسیه را به هند پیوند دهد و زیرساخت اقتصادی در قالب اوراسیای بزرگ را تقویت کند.
مرز دریایی آستارا
دریای خزر و مرز دریایی آستارا با وجود مجتمع بندری این شهرستان، جدا از بحث مرزهای ریلی، بزرگراهی و زمینی، تنها گزینه بدون دردسر جهت شکل‌دهی کریدور صادراتی و ترانزیتی ما بین ایران و روسیه است. ایران و روسیه به لحاظ دریایی با یکدیگر هم‌مرز بوده و کارشکنی‌های همسایگان در تعلل خدمات گمرکی به محصولات صادراتی ایران به روسیه دیگر نمی‌تواند خللی در ترانزیت دریایی فی ما بین ایجاد کند و امید می‌رود کشتیرانی تجاری ایران در دریای خزر برای ارتباط بیشتر با روسیه بیش از پیش در آستارا با انجام لایروبی در مجتمع بندری آستارا، قوت بگیرد تا بتوان بار صادراتی و ترانزیتی با روسیه را افزایش داد.
در حال حاضر مرز دریایی آستارا در مرحله لایروبی قرار دارد و مرزهای زمینی و بزرگراهی فعال بوده و در بخش ریلی نیز کالاها در مرز و بارانداز ریلی آستارا در مرز جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان به شیوه حمل و نقل ترکیبی و با کامیون ها از بارانداز به نقاط مختلف کشور حمل می‌شوند و بعد از تکمیل کریدور ریلی شمال – جنوب، حمل و نقل کالاها با قطار صورت خواهد گرفت و با اتصال راه آهن آستارا به رشت، در حوزه ترانزیت کالا و ارزآوری از آن تحول اساسی روی خواهد داد و امید می‌رود با تکمیل این مسیر آهنی سنگین و پرپیچ و خم به همت مسئولان کشور، شاهد سرعت در انتقال کالاها و رونق تجارت و ترانزیت خارجی و شکوفایی اقتصادی برای کشور عزیزمان ایران، استان گیلان و شهرستان مرزنشین بندر آستارا باشیم.
Saturday, 17 May , 2025