چای ایرانی با تکیه بر ویژگی‌های طبیعی اقلیم شمال کشور، بدون استفاده از سموم  و با بهره‌گیری از بوته‌های سالم و غیرتراریخته، یکی از سالم‌ترین و طبیعی‌ترین نوشیدنی‌های جهان به شمار می‌آید. فرآوری سنتی و بدون افزودنی‌های شیمیایی در کارخانه‌های چای شمال، طعم و عطر واقعی چای ایرانی را حفظ کرده و آن را به الگویی از تولید سالم و پایدار در کشاورزی کشور تبدیل کرده است.
چای ایرانی نه‌تنها نوشیدنی روزمره بسیاری از خانواده‌های ایرانی است، بلکه نمادی از کشاورزی پاک، احترام به محیط زیست و اصالت تولید بومی به شمار می‌آید.
یکی از اهداف کشاورزی ارگانیک، تولید محصولات سالم و عاری از بقایای سموم است. در این شیوه از کشاورزی، حفظ منابع طبیعی، بهبود نظام بوم‌شناختی، استفاده از منابع محلی، احترام به فرهنگ بومی، سرمایه‌گذاری کم و منع استفاده از افزودنی‌ها و مواد مصنوعی از اصول اصلی محسوب می‌شود. هدف نهایی، تولید محصولی سالم با طعم و کیفیت طبیعی و در عین حال حفظ محیط زیست است.
امروزه اتخاذ سیاست‌های مناسب برای دستیابی به کشاورزی پایدار، از جمله کشاورزی ارگانیک، به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر بدل شده است. نگرانی از فرسایش خاک، آلودگی منابع آب، افزایش گازهای گلخانه‌ای و آثار زیان‌بار کود و سموم شیمیایی، توجه به تولید محصولات سالم را بیش از پیش ضروری کرده است.
در کشت و صنعت چای ایران به صورت طبیعی تا حد زیادی به این اصول توجه شده است. چایکاری از یک‌سو موجب حفظ خاک در شیب‌های تند شمال کشور می‌شود و از سوی دیگر، به دلیل کوچک بودن باغات، چایکاران نیازی به استفاده از تکنولوژی سنگین یا سرمایه‌گذاری زیاد ندارند. ماده اولیه سالم، سلامت ژنتیکی بوته‌ها، عدم استفاده از سم در کاشت چای و پرهیز از افزودنی‌های شیمیایی در فرآوری چای سیاه و سبز ایرانی، چای ایران را به عنوان چای سالم شاخص کرده است.

سلامت ژنتیکی چای ایرانی
بوته‌های چای در ایران از نژادهای مختلف‌اند که از نظر کیفیت و کمیت محصول تفاوت دارند و اصولاً از گونه‌های چینی و زیرگونه‌های آسامی و هیبریدهای حاصل از تلاقی طبیعی آن‌ها هستند. از لحاظ ژنتیکی، هیچ‌گونه چای تراریخته در ایران کشت نمی‌شود و چای مزارع شمال کشور حاصل تلاقی طبیعی این دو گونه است. این ویژگی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامت چای ایرانی محسوب می‌شود.
در بسیاری از کشورها، برای تولید محصولات غیرتراریخته هزینه‌های بیشتری پرداخت می‌شود، در حالی‌که در ایران بدون نیاز به این هزینه‌ها، محصولی طبیعی و سالم تولید می‌گردد. چای ایرانی به‌صورت طبیعی و با حفظ تنوع زیستی پرورش می‌یابد.

شرایط اقلیمی منحصربه‌فرد شمال ایران

مناطق چای‌خیز ایران، به‌ویژه گیلان و مازندران، با رطوبت ۷۰ تا ۹۵ درصد و بارندگی سالانه بیش از ۱۰۰۰ میلی‌متر، محیطی ایده‌آل برای رشد چای فراهم کرده‌اند. سرمای زمستان در این مناطق موجب از بین رفتن آفات و بیماری‌ها می‌شود، به همین دلیل در کشت چای ایران سم‌پاشی انجام نمی‌گیرد.

این ویژگی، تفاوت عمده چای ایران با چای کشورهای استوایی مانند سیلان و هند است که به دلیل گرما و رطوبت مداوم، با حجم بالای سم و کود کشت می‌شوند. در ایران، بوته‌های چای حدود شش ماه در خواب زمستانی هستند و همین وقفه طبیعی، تعادل زیستی و سلامت گیاه را حفظ می‌کند.

کشت سنتی و مصرف محدود کود

باغات کوچک و شیب‌دار شمال کشور امکان استفاده گسترده از کود و سم را از بین برده‌اند. در نتیجه، چای ایران کمترین میزان نهاده‌های شیمیایی را دارد.

مصرف کود تنها در بخش‌های محدودی از زمین‌های مسطح مشاهده می‌شود و در شیب‌ها به‌دلیل آبشویی سریع، استفاده از کود عملاً صرفه ندارد.

فرآوری طبیعی و بدون افزودنی‌های شیمیایی

در ایران، فرآوری چای شامل مراحلی چون پلاس، مالش، تخمیر، خشک‌کردن، غربالگری و بسته‌بندی است. چای سیاه ایرانی به روش ارتدکس تهیه می‌شود، یعنی از شاخسارهای جوان و سالم استفاده شده و تمامی مراحل به شکل سنتی انجام می‌گیرد.

در فرآوری چای ایران هیچ‌گونه رنگ‌دهنده، اسانس یا ماده شیمیایی به کار نمی‌رود. در حالی‌که بسیاری از چای‌های خارجی با ترکیبات شیمیایی رنگ و عطر مصنوعی فرآوری می‌شوند.

چای ایرانی همچنین دارای حدود ۲/۵ درصد کافئین طبیعی است، در حالی که چای هند و سیلان بین ۳/۸ تا ۴ درصد کافئین دارند. این تفاوت باعث می‌شود چای ایرانی نوشیدنی‌ای سالم‌تر و ملایم‌تر برای مصرف روزانه باشد.

نقش زیست‌محیطی چایکاری

حدود ۷۰درصد باغ‌های چای ایران در مناطق کوهپایه‌ای و شیب‌دار قرار دارند. اگرچه این شرایط برداشت را دشوار می‌کند، اما از نظر زیست‌محیطی بسیار ارزشمند است. بوته‌های چای در این مناطق با پوشش دائمی خود از فرسایش خاک جلوگیری کرده، نفوذپذیری آب را افزایش می‌دهند .

در واقع، چای یکی از معدود محصولاتی است که نه‌تنها تولید پسماند خطرناک ندارد، بلکه حتی ضایعات آن نیز در صنایع دیگر از جمله تولید کود آلی قابل استفاده است.

چای ایرانی به‌لحاظ سلامت، پایداری محیطی و طبیعی بودن، جایگاهی ممتاز در میان چای‌های جهان دارد. این محصول بدون سم، بدون افزودنی و بدون دست‌کاری ژنتیکی، حاصل سنت دیرینه کشاورزان شمال کشور است.