به گزارش ندای گیلان،از میان 81 کشوری که آثار خود را برای حضور در شاخه بهترین فیلم خارجی هشتادوهشتمین دوره جوایز سینمایی اسکار به آکادمی معرفی کردند، در نهایت پنج فیلم «آغوش شیطان» (کلمبیا)، «موستانگ» (فرانسه)، «پسر شائول» (مجارستان)، «ذیب» (اردن) و «یک جنگ» (دانمارک) توانستند به جمع نامزدهای نهایی معروف‌ترین جایزه سینمایی جهان برسند.

در این میان فیلم «پسر شائول» ساخته «لازلو نمس» به نمایندگی از سینمای مجارستان که درخشش فوق العاده‌ای در فصل جوایز سینمایی داشته است، شانس اول کسب اسکار خارجی 2016 به عقیده اکثر قریب به اتفاق کارشناسان سینمایی است.

این فیلم اولین نمایش خود را در بخش رقابتی جشنواره فیلم کن 2015 تجربه کرد و جایزه بزرگ هیات داوران این رویداد سینمایی را کسب کرد.

همچنین در فصل جوایز سینمایی 2015-2016 مورد توجه ویژه قرار گرفته است، بیشتر جوایز بهترین فیلم خارجی سال را در رویدادهایی چون جوایز منتقدین فیلم نیویورک و لس‌آنجلس، جوایز انجمن کارگردانان آمریکا، جوایز فیلم مستقل بریتانیا، جوایز انتخاب منتقدین و … از آن خود کرد و کسب جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم خارجی شانس این فیلم را برای تصاحب اسکار 2016 بیش از پیش افزایش داد.

«پسر شائول» نهمین فیلم از سینمای مجارستان است که نامزد جوایز اسکار شده است و مجاری‌ها پیش از این،یک بار با فیلم «ممفیستو» به کارگردانی «ایشتوان سابو» در سال 1981 فاتح اسکار خارجی شده بودند.

این فیلم داستان دو روز از زندگی «شائول» زندانی مجارستانی که در گروهی به نام «ساندرکوماندو» در اردوگاه آشویتس کار می‌کند را روایت می‌کند.

وی در تلاش است، جنازه کودکی را که مدعی است پسر اوست را از مأموران آلمانی پنهان کرده و آن را مخفیانه و مطابق تشریفات مذهبی دین یهود دفن کند و به این منظور دنبال یک خاخام یهودی در میان زندانی‌هاست.

دومین شانس کسب اسکار شاخه بهترین فیلم خارجی جوایز امسال را می‌توان برای فیلم کلمبیایی «آغوش شیطان» ساخته «سیرو گوئرا» متصور شد که این فیلم نیز همچون «پسر شائول» در جشنواره کن اولین بار به روی پرده رفت و جایزه بخش دوهفته کارگردانان را به خانه برد.

این فیلم که بیشتر در جوایز سینمایی منطقه آمریکای جنوبی موفق به کسب جوایز گوناگون شده است و روایتگر دو داستان بین سال‌های 1909 تا 1940 است که هر دوی آنها با محوریت یک شَمَن آمازونی است که آخرین بازمانده قبیله‌اش محسوب می‌شود.

او به همراه دو مسافر آلمانی و آمریکایی در جستجوی یافتن گیاهی نادر و مقدس هستند. این فیلم تاحدودی بر اساس اتفاقاتی است که برای دو دانشمند خارجی در منطقه آمازون روی داده است و این اولین‌باری است که سینمای کلمبیا به جمع پنج نامزد نهایی جوایز اسکار در شاخه بهترین فیلم خارجی راه یافته است.

فیلم «موستانگ» به کارگردانی «دنیز گامز ارگوون» فیلمساز متولد ترکیه و بزرگ شده در فرانسه امسال این فرصت را یافته تا نماینده سینمای فرانسه در اسکار خارجی باشد. پیش از این هم در جشنواره کن 2015 رونمایی شد و در بخش دو هفته کارگردانان موفق به کسب جایزه «نشان سینمای اروپا» شد.

«موستانگ» در حالی نماینده سینمای فرانسه در اسکار امسال شد که مسئولان سینمای فرانسه با گذر از فیلم برنده نخل طلای «دیپان» ساخته «ژاک اودیار» به این انتخاب رسیدند. داستان فیلم که در روستایی دورافتاده در ترکیه می‌گذرد، روایتگر زندگی پنج خواهر یتیم و چالش‌های پیش روی آنها در جامعه‌ای محافظه کار است.

این فیلم در جوایز سزار فرانسه بخت اصلی رسیدن به جایزه بهترین فیلم است و پیش از این نیز جایزه لوکس پارلمان اروپا و جوایز لومیر فرانسه را کسب کرده است. سینمای فرانسه با 12 جایزه اسکار پس از ایتالیا، پرافتخارترین کشور در عرصه اسکار خارجی است.

فیلمی از کشور کوچک اردن با نام «ذیب» به کارگردانی «ناجی ابونوار» دیگر فیلم حاضر در میان نامزدهای بهترین فیلم خارجی امسال است. فیلم تحسین شده «ذیب» که در جشنواره فیلم ونیز 2015 جایزه ارزشمند بهترین کارگردانی را کسب کرد.

داستان فیلم «ذیب» که درامی ماجراجویانه است در سال 1916 در صحرای عربی رخ می‌دهد و سفر خطرناک پسری به نام ذیب و برادر بزرگش حسین در آغاز انقلاب عربی بزرگ پس از سقوط عثمانی‌ها را به تصویر می‌کشد.

این اولین باری است که سینمای اردن فیلمی در میان نامزدهای اسکار دارد. «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی از ایران تنها فیلمی است که تاکنون در منطقه خاورمیانه موفق به کسب اسکار خارجی شده است.

«یک جنگ» کمتر شناخته‌شده‌ترین فیلم در میان نامزدهای امسال است، فیلمی است محصول سینمای دانمارک درباره جنگ افغانستان. این فیلم به کارگردانی «توبیاس ویندهولم» داستان یک کمپانی نظامی دانمارکی در جنگ افغانستان است که برای محافظت از غیرنظامیان وارد عمل شده است اما در نهایت متهم ارتکاب به جنایت جنگی می‌شود.

90 درصد نقدهای سایت سینمایی معروف «راتن تومیتو» به این فیلم مثبت بوده است و منتقدین سایت «متاکریتیک» نیز نمره خوب 80 از100 را به این فیلم اختصاص داده‌اند.

سینمای دانمارک تاکنون 11 بار نماینده‌ای در جمع نامزدهای نهایی اسکار خارجی داشته است و سه بار نیز در سال‌های 1987 با فیلم «ضایفت باب» به کارگردانی «گابریل آکسل»، 1988 با فیلم «پله فاتح» ساخته «بیل آگست» سرشناس و 2011 با فیلم «در دنیایی بهتر» از «سوزان بیر» فاتح شاخه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی بوده است.

مروری بر تاریخچه بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی

بخش غیرانگلیسی جوایز اسکار یکی از جذاب‌ترین شاخه‌های جوایز اسکار است و فیلم‌های بلندی که خارج از آمریکا تولید شده باشند و دیالوگ‌های به کار رفته در آن‌ها عمدتا غیرانگلیسی باشند، مجاز به رقابت در آن هستند.

زمانیکه اولین مراسم اعطای جوایز اسکار در 16 می 1929 برای تقدیر از بهترین فیلم‌های سال 1927 برگزار شد، بخش جداگانه‌ای برای فیلم‌های غیرانگلیسی تعریف نشده بود. اگرچه آکادمی اسکار بین سال‌های 1947 تا 1955 جوایز افتخاری به بهترین فیلم‌های غیرانگلیسی ساخته‌شده در خارج از آمریکا اعطا می‌کرد،‌ اما این جوایز مبنای قابل قبولی نداشتند.

در سال‌های برگزاری این جایزه، فیلم‌های محصول کشورهای اروپایی یکه‌تاز بی‌رقیب این عرصه بوده‌اند؛ به طوری ‌که از 63 جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی اسکار تا به امروز، 51 جایزه نصیب فیلم‌های اروپایی شده است و سهم کشورهای آسیایی تنها شش جایزه، کشورهای آفریقایی سه جایزه و کشورهای قاره آمریکا نیز سه جایزه اسکار بوده است.

یکی از انتقاداتی که همیشه به آکادمی اسکار در برگزاری این بخش وارد می‌شود، محدود بودن کشورها در معرفی تنها یک فیلم است. قانون آکادمی اسکار می‌گوید «هر کشور، یک فیلم» و این قانون اگرچه فرصت برابری برای همه کشورها در این رقابت ایجاد می‌کند، اما از سوی دیگر موجب می‌شود تا کشورهایی چون ایتالیا، آلمان یا فرانسه که از سینمای پویا و قدرتمندی بهره می‌برند، مجبور به نادیده گرفتن برخی فیلم‌های مطرح خود شوند.

دیگر محدودیتی که قانون این بخش ایجاد می‌کند، گریبان کمپانی‌های سازنده آن را می‌گیرد. در برخی موارد چندین کشور مشترکا اقدام به ساخت یک فیلم می‌کنند و از آنجایی که هیچ‌ یک نمی‌توانند منحصرا آن را متعلق به خود بدانند، در نتیجه آن فیلم به رغم شایستگی از حضور در رقابت اسکار بازمی‌ماند؛ نمونه بارز آن «خاطرات دوچرخه» (2004) محصول مشترک چند کشور بود که نتوانست از سوی هیچ یک از سازندگان به اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی معرفی شود. هرچند این فیلم جایزه اسکار بهترین موسیقی را کسب کرد و در جشنواره‌های متعدد تحسین شد.

در تمام دوره‌های برگزاری بخش غیرانگلیسی جوایز اسکار، فیلم‌های ایتالیایی مجموعا 14بار موفق به کسب جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی شده‌اند و فرانسوی‌ها هم 12 جایزه در کارنامه دارند.

زمانی که بحث به کارگردانان رکورددار کسب اسکار خارجی می‌رسد، تنها حرف از سینمای ایتالیا به میان می‌آید و به نظر نمی‌رسد فیلم‌سازان فرانسوی تا سال‌ها بتوانند به این رکورد نزدیک شوند. «فدریکو فلینی» و «ویتوریو دسیکا» در مقام کارگردان هریک توانسته‌اند چهار بار این جایزه معتبر را کسب کنند و از این حیث همچنان رکورددار تاریخ محسوب می‌شوند.

«فلینی» در سال‌های 1956 برای «جاده»، 1957 برای «شب‌های کابیریا»، 1963 برای «هشت‌ونیم» و در سال 1974 برای «آمارکورد» چهار اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را برای سینمای ایتالیا به‌ همراه آورد.

«دسیکا» هم با فیلم‌های «واکسی»، «دزد دوچرخه»، «دیروز، امروز، فردا» و «باغ خانواده فینتسی کونتینی» توانست چهار جایزه اسکار خارجی را برای سینمای کشورش به دست آورد.

در زیر فهرست کامل برندگان جایزه‌ بهترین فیلم غیرانگلیسی اسکار در دوره‌های گذشته آمده است:

«آیدا» لهستان (2015)؛ «زیبایی بزرگ» ایتالیا (2014)؛ «عشق» اتریش (2013)؛ «جدایی نادر از سیمین» ایران (2012)؛ «در دنیای بهتر» دانمارک (2011)؛ «راز چشم‌هایش» آرژانتین (2010)؛ «عزیمت» ژاپن (2009)؛ «خائنین» اتریش (2008)؛ «زندگی‌های دیگران» آلمان (2007)؛ «توتسی» آفریقای‌ جنوبی (2006)؛ «دریای درون» اسپانیا (2005)؛ «تهاجم بربرها» کانادا (2004)؛ «هیچ‌جا در آفریقا» آلمان (2003)؛ «سرزمین هیچ‌کس» بوسنی (2002)؛ «ببر خیزان، اژدهای پنهان» تایوان (2001)؛ «همه‌چیز درباره مادرم» اسپانیا (2000)؛ «زندگی زیباست» ایتالیا (1999)؛ «کاراکتر» هلند (1998)؛ «کولیا» جمهوری‌ چک (1997)؛ «خط آنتونیا» هلند (1996)؛ «آفتاب سوخته» روسیه (1995)؛ «بل اپوک» اسپانیا (1994)؛ «ایندوچین» فرانسه (1993)؛ «مدیترانه» ایتالیا (1992)؛ «سفر امید» سوییس (1991)؛ «سینما پارادیزو» ایتالیا (1990)؛ «پله فاتح» دانمارک (1989)؛‌ «ضیافت بابت» دانمارک (1988)؛ «حمله» هلند (1987)؛‌ «گزارش رسمی» آرژانتین (1986)؛ «حرکات خطرناک» سوئیس (1985)؛ «فانی و الکساندر» سوئد (1984)؛ «آغاز دوباره» اسپانیا (1983)؛ «مفیستو» مجارستان (1982)؛ «مسکو اعتقادی به گریه ندارد» روسیه (1981)؛ «طبل حلبی» آلمان‌ غربی (1980)؛ «دستمالتو در بیار» فرانسه (1979)؛ «مادام روزا» فرانسه (1978)؛ «سیاه و سفید رنگی» ساحل‌ عاج (1977)؛ «درسو اوزالا» روسیه (1976)؛ «آمارکورد» ایتالیا (1975)؛ «روز برای شب» فرانسه (1974)؛ «جذابیت پنهان بورژوازی» فرانسه (1973)؛ «باغ خانواده فینتسی کونتینی» (1972)؛ «بازپرسی درباره یک شهروند دور از سوءظن» ایتالیا (1971)؛ «Z» الجزایر (1970)؛‌ «جنگ و صلح» شوروی سابق (1969)؛ «قطارهای تحت مراقبت» چک‌واسکواکی (1968)؛ «یک مرد و یک زن» فرانسه (1967)؛ «مغازه در خیابان اصلی» چک‌واسلواکی (1966)؛ «دیروز، امروز، فردا» ایتالیا (1965)؛‌ «هشت‌ونیم» ایتالیا (1964)؛ «یکشنبه‌ها و سیبل» فرانسه (1963)؛ «در یک آینه» سوئد (1962)؛ «چشمه باکرگی» سوئد (1961)؛ «اورفئو سیاه» فرانسه (1960)؛ «عموی من» فرانسه (1959)؛‌ «شب‌های کابیریبا» ایتالیا (1958)؛ «استرادا» ایتالیا (1957)؛ «سامورایی، افسانه موساشی» ژاپن (1956)؛‌ «دروازه جهنم» ژاپن (1955)؛ «بازی‌های ممنوعه» فرانسه (1953)؛‌ «راشامون» ژاپن (1952)؛ «دیوارهای مالاپاگا» فرانسه (1951)؛ «دزد دوچرخه» ایتالیا (1950)؛ «موسیو ونسان» فرانسه (1948)؛ «واکسی» ایتالیا (1947).

مراسم اعطای هشتادوهشتمین دوره جوایز سینمایی اسکار روز 28 فوریه (نهم اسفند‌ماه) در سالن «دالبی تئاتر» لس‌آنجلس با اجرای «کریس راک» برگزار می‌شود./ایسنا