سرویس فرهنگی ندای گیلان-شهریار پوری:برای تماشای یک فیلم یا سریال، می توان از روش های زیادی استفاده کرد، از دوستان یا آشنا تعریفی شنید، به جوایز سینمایی و نام افراد توجه کرد یا به طور خیلی معمول و رایج به سایت IMDB نگاهی انداخت. به ویژه زمانی که چیزی از فیلم نشنیده و نخوانده باشید کار کمی سخت می شود. نمره درج شده اما همیشه باب میل مخاطب نیست و یک فیلم با نمره بالا ممکن است به پایین ترین حد ممکن ایجاد رضایت کند.

نمره تلقین: یک از 10!
نحوه محاسبه نمرات در IMDB کمی پیچیده است و تقریباً جزئی از اسرار این مجموعه به حساب می آید. به ادعای مسئولان سایت، تمام آرای افراد در نتیجه نهایی تأثیرگذار است اما میزان این تأثیر متفاوت است. برای مثال میان کاربران کشور های مختلف تفاوت وجود دارد. از طرفی وب سایت تعهد کرده که با آرایی که به دلیلی جز اهداف سینمایی به یک فیلم داده می شود نیز مقابله کند. به همین خاطر رأی افراد یک کشور به یک فیلم خاص نمی تواند در یک بازه زمانی طولانی، مؤثر باشد. با همه این ها، سیستم نمره دهی پیچیده هم خالی از اشکال نیست. برای مثال چطور می شود برخی افراد به فیلم های کریستوفر نولان نمره یک از 10 داده باشند؟ ! با هر متر و معیاری که فیلم های نولان را بررسی کنیم نمره یک شایسته هیچ کدام نیست. بیش از 15 هزار نفر فیلم «تلقین» این کارگردان را مستحق نمره یک دانسته اند! یا 35 درصد از 900 هزار رأی «جنگ ستارگان» نمره 10 است که ارزیابی خنده داری است!
شاوشنگ بهترین تاریخ است؟
حتما درباره فهرست 250 فیلم و سریال برتر IMDB شنیده اید. نحوه حضور آثار در این فهرست فرمول ریاضی نسبتاً پیچیده ای دارد و تقریباً نتیجه قابل قبولی هم از آن حاصل می شود اما آیا واقعاً «رستگاری از شاوشنگ» (فیلم اول فهرست) بهترین فیلم تاریخ سینماست؟ در همان مثال «تلقین»، زنان بالای 45 سال پایین ترین نمره را به فیلم داده اند، اما چه درصدی از زنان بالای 45 سال پس از تماشای فیلم وارد سایت می شوند و رأی خود را ثبت می کنند؟ شاید به همین دلیل است که به خاطر میانگین سنی پایین رأی دهندگان IMDB فیلم های اکشن، راحت تر به این فهرست می رسند. از طرفی می دانیم که مردان 18 تا 29 سال، بیشترین میزان مشارکت را در ثبت رأی دارند، پس طبیعی است که آثاری مانند «جنگ ستارگان» نمره های بسیار بالایی دریافت کنند.
محبوبیت 5 برابری «درباره الی» در میان مردان؟ !
«درباره الی» فیلم تحسین شده و موفق اصغر فرهادی که پیش از شهرت جهانی اش ساخته شده، حدود 31 هزار رأی دریافت کرده که به نمره 8.2 ختم شده. جالب آن که تعداد رأی دهندگان سنتی IMDB یا همان 18 تا 29 ساله ها با افراد 30 تا 44 سال تقریباً برابر است و آرای مردان حدود پنج برابر زن هاست! اگر میزان مشارکت میان زنان و مردان یکسان بود، «درباره الی» نمره بیشتری را دریافت می کرد یا کمتر؟ بیش از نیمی از رای دهندگان به این فیلم، از خارج از آمریکا رای خود را ثبت کرده اند. با این شرایط آیا یک زن 40 ساله آمریکایی می تواند با تکیه بر نمره IMDB، از دیدن «درباره الی» لذت ببرد؟ «طعم گیلاس» کیارستمی هم شرایط عجیبی دارد. اگر فردی به این وب سایت مراجعه کند و با فیلمی روبه رو شود که نخل طلای کن را برده و نمره 7.7 گرفته، احتمالاً به تماشای فیلم ترغیب می شود اما این فرد اگر یک نوجوان باشد احتمالا نمی داند که هم سن وسال های خودش، 7درصد جامعه رأی دهندگان این فیلم هستند و فیلم به هیچ وجه به مذاقش خوش نمی آید!
مشکل بزرگ: سازوکار 10 امتیازی
مهم ترین مشکل سیستم امتیازدهی IMDB مشخص نبودن سطح کیفی فیلم هاست. طبق قواعد ساده ریاضی، فیلمی که نمره 5 از 10 گرفته باید فیلم متوسطی باشد اما 5 برای یک فیلم، یعنی تصمیم قطعی برای تماشا نکردن آن! به همین ترتیب، تشخیص تفاوت یک فیلم خوب 7 امتیازی از یک فیلمِ بهتر 8 امتیازی چندان مشخص نیست. در تحقیقاتی که شرکت آمازون (مالک IMDB) در سال 2016 انجام داده، مشخص شد در مواردی افراد ممکن است به فیلمی نمره 6 و به فیلم دیگری نمره 7 داده باشند اما در قیاس بین همین دو فیلم، اولی را بیشتر دوست داشته باشند! این ضعف یقیناً به خاطر سیستم ناکارآمد 10 امتیازی است. آمازون پس از انجام این تحقیقات صحبت هایی را مبنی بر 5 امتیازی کردن IMDB مطرح کرده که البته هنوز اجرایی نشده است.
یک پیشنهاد اجرایی با کمک IMDB
این که نمی توان برای تماشای یک فیلم سینمایی در آخر هر هفته به بزرگ ترین و قدرتمندترین وب سایت سینمایی جهان اعتماد کرد بسیار بد است! پس چطور می توان در میان انبوه فیلم های سینمایی یا سریال های تلویزیونی، یک اثر را برای تماشا انتخاب کرد؟ آن هم اثری که با سلیقه و علاقه ما همسو باشد؟ اگر هیچ اطلاعاتی از فیلم ندارید، برای انتخاب و سنجش کیفیت آن، پیش از همه ژانرش را بررسی کنید و آن را با سلیقه خود منطبق کنید. بعد نگاهی به نمره IMDB فیلم بیندازید، اگر به هر دلیل نمره فیلم کمتر از 6 بود، سریعاً به سراغ مورد بعدی بروید. با این حال مسئله اصلی همچنان پابرجاست؛ اما نرم افزاری به نام Coollecter تا اندازه ای این مشکل را حل کرده. این نرم افزار براساس نمره IMDB هر اثر و تعداد رأی دهنده ها، به آن درصدی را اختصاص می دهد. براساس مقیاس لگاریتمی در این نرم افزار، فیلمی که در IMDB پنج رأی دریافت کرده باشد یک درصد محبوبیت دارد و «رستگاری از شاوشنگ» محبوبیتی صد درصدی دارد. در جدول نهایی که در نرم افزار قابل دسترس است، فیلم هایی که بالای 70 درصد محبوبیت داشته باشند فیلم های مشهوری هستند، اکشن یا طنز بالایی دارند، جزو سوپرقهرمانی ها هستند یا ضرباهنگ سریع تری دارند و همان 18 تا 29 ساله ها طرفداران اصلی آن خواهند بود و احتمالا ارزش یک بار تماشا را دارند. فیلم های 55 تا 70 درصدی، آثاری هستند که تماشای آن ها ریسکی است. در این دسته هرچه نمره IMDB افزایش یابد ریسک هم کمتر می شود. می توان فیلم های 30 تا 55 درصد را با نمره کمتر از 6.5 کنار گذاشت اما اگر به دنبال فیلم های هنری هستید فیلم هایی که محبوبیتشان در این دسته قرار می گیرد اما نمره IMDB حدود 7 یا بالاتر دارند مناسب شما خواهند بود. تکلیف فیلم هایی که زیر 30درصد هستند هم که مشخص است.
احتمال این که موردی خلاف این چارچوب هم اتفاق بیفتد زیاد است که در این صورت باید تحلیل دیگر سایت های نمره دهی مانند «راتن تومیتو» یا «متاکریتیک»، نقد منتقدان، میزان فروش و سایر موارد را هم اضافه کنید، کار هایی که شاید بیش از دیدن خود فیلم، وقت ببرند!