ندای گیلان-فریدون مجلسی :نباید از همراهی بریتانیا با ایالات متحده شگفت‌زده شویم. اینکه لندن در خصوص مسائل مختلف از جمله در خصوص برجام اختلافاتی با واشنگتن دارد شکی نیست. ممکن است نظرات و سیاست‌های لندن با واشنگتن کاملا منطبق با یکدیگر نباشد.

همچنین ممکن است لندن ملاحظاتی را به دلیل روابط تاریخی و سنتی‌اش با منطقه خاورمیانه و همچنین منافع دیگری که دارد رعایت کند.

اما در اصل همگام‌تر از انگلستان با آمریکا در سیاست‌های مختلف جهانی هیچ کشور دیگری وجود ندارد. نکته دیگری را که باید در نظر داشته باشیم این است که توقیف نفتکش ایرانی توسط بریتانیا یک عمل گستاخانه و غیر قانونی است.

توقیف نفتکش ایرانی توسط نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا در آب‌های بین‌المللی اقدامی کاملا خصومت‌آمیز نسبت به ایران تلقی می‌شود. هر چند چنین عملی نیز جای شگفتی ندارد.

به نظر می‌رسد چند دلیل به غیر از همگامی لندن-واشنگتن، برای انجام چنین عملی وجود دارد. دلیل عمده چنین اقدامی محوریت حمایت از تل‌آویو در برابر تهدیدات تلقی می‌شود.

همچنین چنین اقدامی رابطه‌ای هم می‌تواند با سفر سه وزیر خارجه بریتانیا داشته باشد که برای آزادی نازنین زاغری به ایران آمدند. نکته‌ای که باید در نظر داشت محرک اصلی چنین اقدامی کاهش تعهدات برجامی تهران است.

چنین اقدامی از سوی لندن با ادعای هدف مهار تهران صورت گرفته است. اگر تهران به عمل متقابل دست زند به عنوان نمونه یک نفتکش انگلیسی توسط نیروی دریایی ایران توقیف شود، چنین عملی از نظر آنها به معنای اعلام جنگ تلقی خواهد شد.

البته این اقدام بریتانیا دعوت به رویارویی هم تحلیل می شود. این اقدام بریتانیا عملا اقدامی تحریک‌آمیز و جنگی تلقی می‌گردد. راه حل چنین اقدامی نیز راهکاری دیپلماتیک است. در ایران راه حل دیپلماتیک توسط ارگان‌های مختلفی دنبال می‌شود، به گونه‌ای که دقیق‌ترین حالت دیپلماسی، دیپلماتیک است که همواره در برابر آن موانع وجود دارد.

این مرحله، مرحله‌ای حساس است این اقدام لندن هشداری است تا راه را برای رفتارهای بعدی باز کنند. در مورد لیبی به همین ترتیب اقدام شد به گونه‌ای که رفت و آمد به بنادر لیبی را ممنوع کردند. در این مورد بهانه‌های بریتانیا نادرست است.

همین نادرستی نشان دهنده خطر است. اولا مفروض بر آنکه تحریم اروپایی وجود داشته باشد این تحریم به دوران جنگ داخلی بازمی‌گردد و هیچ زمانی نیاز به استناد آن نبود. حالا که جنگ تمام شده بریتانیا به آن استناد می‌کند! آن هم بریتانیایی که قانونا رفراندوم برگزار کرده و فقط تشریفات خروجش از اتحادیه اروپا باقی مانده است. دوم آنکه اتحادیه اروپا هر کشوری را بخواهد تحریم کند می‌تواند.

نه آنکه مانع خرید و فروش دیگران شود. پس سازمان ملل متحد و شورای امنیت چه کاره است؟ دیگر آنکه اسپانیایی که عضو اتحادیه اروپا بوده و مالک منطقه جبل‌الطارق است مخالف این رفتار بوده و ابراز شگفتی و حیرت کرده است.

همچنین اسپانیا اعلام داشته که توقیف نفتکش ایرانی به دلیل درخواست و همکاری با آمریکایی‌ها بوده است. اقدام آمریکا به الزام تحریم‌های یکجانبه خود مبنی بر عدم تبادلات اقتصادی سایر کشورها با ایران اگر با الزام نظامی، زورگویی و توقیف کشتی‌ها همراه شود متاسفانه به‌گونه‌ای هرج و مرج بین‌المللی ایجاد می‌شود.

این همان هرج و مرجی است که باید قبل از شدت گرفتن آن، متوجه شوند و احساس مسئولیت کنند. اکنون باید شاکی باشیم که چرا دیگران حرمت رفتار قانونی ما را رعایت نمی‌کنند! به نظر می‌رسد این اقدام بریتانیا واکنشی به اولتیماتوم ایران در خصوص کاهش تعهدات برجامی بوده است. هر چند همگامی لندن با واشنگتن نشان داده که به دلایل قانونی نیاز ندارد، اما این اقدام بریتانیا غیر قانونی است و تهدیدآمیز بودنش مساله را جدی‌تر می‌کند.

*تحلیلگر مسائل بین‌الملل