در سال حمایت از کالای ایرانی یکی از اموری که به‌شدت باید مورد توجه قرار گیرد، جلوگیری از واردات کالاهای غیرضروری و کالاهایی است که مشابه داخلی آنها در کشور یافت می‌شود. واردات کالاهای غیرضروری آن هم در حجمی زیاد عرصه را برای تولیدکنندگان ایرانی که روزی تولیداتشان در اولویت خرید مصرف‌کنندگان ایرانی قرار داشت، تنگ کرده است و به‌نظر می‌رسد دیگر کمتر کسی روی خوش به تولیدات ایرانی نشان می‌دهد. کالاهای چینی، ترکی، پاکستانی و … هرچند شاید از کیفیت پایین‌تری به نسبت کالاهای مشابه داخلی برخوردار باشند، اما عرضه ارزان آنها در بازار، هر مصرف‌کننده‌ای را برای انتخاب آنها و جای دادنشان در سبد خرید وسوسه می‌کند. آمار 11‌ماهه گمرک از عملکرد تجارت خارجی در سال گذشته نشان می‌دهد که در حالی که صادرات غیرنفتی به میزان 6/41‌میلیارد دلار انجام شده است،‌ واردات اما به میزان بیشتری صورت گرفته و به 6/47‌میلیارد دلار رسیده است. افزون بر این، آمار و اطلاعات ۱۲‌ماهه سال ۹۶ نیز نشان می‌دهد که ۳۲‌میلیارد و ۷۵۰‌میلیون دلار کالای واسطه‌ای وارد شده و با 31/60‌درصدی بیشترین سهم واردات، مربوط به این گروه کالایی بوده است. همچنین کالاهای سرمایه‌ای با ارزش هشت‌میلیارد و ۶۹۷‌میلیون دلاری سهم 02/16‌درصدی داشته‌اند. بر اساس این گزارش، در این مدت، ۲۹‌میلیون و ۹۱۰‌هزار تن کالای واسطه‌ای و ۸۹۵‌هزار تن کالای سرمایه‌ای و در مجموع ۳۸‌میلیون و ۷۳۶‌هزار تن انواع کالا وارد کشور شده است. در ۱۲‌ماهه سال‌ ۹۶ به میزان ۵۴‌میلیارد و ۳۰۲‌میلیون دلار انواع کالا وارد کشور شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل آن 31/24‌درصد افزایش را نشان می‌دهد. عمده‌ترین دلایل افزایش واردات به کالاهای اساسی، قطعات منفصله خودرو و کالاهای سرمایه‌ای مربوط می‌شود.

چه کالاهای غیرضروری وارد می‌شود؟

آمار واردات برخی کالاها در حالی چشمگیر است که توانایی ساخت آنها در داخل کشور وجود دارد و حتی تولیدکنندگان ایرانی سالیان سال است که در تولید این نوع کالاها مهارت زیادی کسب کرده‌اند و به نیاز بازار نیز آشنایی دارند. آمار گمرک پرده از واردات کالاهایی برمی‌دارد که ورود آنها به کشور به قول کارشناسان با هیچ‌توجیهی همراه نیست و درنهایت در مغایرت با اهداف اقتصاد مقاومتی است. حتی برخی به‌صراحت با این موضوع مخالفت کرده‌اند و آن را خیانت به تولید ملی دانسته‌اند. آمار مقدماتی گمرک از تجارت خارجی ۱۲‌ماهه سال ۹۶ نشان می‌دهد که در این مدت بیش از  ۱۵۴ تن کلاه گیس، ریش و مژه مصنوعی، گیس باف از کشور‌های مختلف جهان وارد ایران شده است. به گزارش میزان، براساس واردات این حجم کلاه گیس، ریش و مژه مصنوعی، گیس باف به کشور،  ۹۰۷‌هزار و ۶۴۷ دلار ارز از کشور خارج شد که بالغ بر سه‌میلیارد و ۱۰۸‌میلیون و ۵۴۷‌هزار و ۳۵۸ تومان در آمار گمرک به ثبت رسیده است. همچنین، کلاه گیس، ریش، مژه مصنوعی و گیس باف از کشور‌های چین، آلمان، ازبکستان، اندونزی، ترکیه کره، چین، سنگاپور، روسیه و ویتنام وارد ایران شده است. در این میان کشور چین اولین و بزرگ‌ترین صادرکننده کلاه گیس، ریش و مژه مصنوعی، گیس‌باف به ایران بوده است که با صادرات بیش از ۱۴۱ تن درآمد ۸۰۰‌هزار و ۷۱۸ دلاری را به خود اختصاص داده است. کشور چین کالاهای غیرضروری دیگری نیز به کشور ما صادر می‌کند که در این راستا، آمار منتشر شده از سازمان گمرک نشان می‌دهد که در نیمه اول سال 96 حجم عظیمی از حشره‌کش، تله‌موش، فرچه ریش‌تراشی، پشه‌بند و دفتر حسابداری از چین وارد کشور شده است. در نیمه اول سال گذشته ۳۰۵ تن حشره‌کش به ارزش 62592686316 ریال وارد کشور شده و 1888787 دلار از کشور خارج کرده است . در این مدت ۱۷۲ تن تله‌موش به ارزش 14072393092 ریال از چین راهی بازارهای ایران شده که بابت آن 431678 دلار از کشور خارج شده است. از جمله کالاهای غیرضروری دیگری که در سال جاری از چین وارد ایران شده، پشه‌بند است. در شش ماه اول امسال 6/8 تن پشه‌بند وارد کشور شده که ارزش ریالی آن 1143411220 ریال و ارزش دلاری آن 35357 دلار بوده است. بر اساس گزارش گمرک، ۵۵۹ تن فرچه ریش‌تراشی در نیمه اول سال گذشته از چین وارد کشور شده است که ارزش آن 48220803248 ریال بوده و 1478088 دلار بابت آن از کشور خارج شده است. در نیمه اول سال گذشته ۱۶۱ تن دفتر حسابداری از چین وارد ایران شده که 12059704581 ریال ارزش آن بوده است و 370928 دلار بابت آن، ارز از کشور خارج شده است. هرچند که باتوجه به نامگذاری سال 97، تمام هم و غم دولت نیز متوجه حمایت از کالاهای ایرانی است تا واحدهای تولیدی فراموش شده دوباره بتوانند سر پا بایستند و به فعالیت خود ادامه دهند. اخیرا در همین زمینه، معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: «رویکرد حمایت از کالای ایرانی یک هدف‌گیری بسیار عالمانه و دلسوزانه‌ است و باید به‌طور جدی به مبحث تولید کالای ایرانی پرداخته شود تا محصولات داخلی رونق گیرد.» اسحاق جهانگیری با تاکید بر اینکه باید با صیانت از محصول داخلی فرهنگ جامعه به سمت مصرف کالای ایرانی برود، افزود: نظرسنجی پیش‌نیاز یک تصمیم‌گیری جدی در این زمینه است.» او اظهار کرد: «گام نخست برای حمایت از محصولات و تولید‌کنندگان داخلی فرهنگ‌سازی برای حمایت مردم از کالای داخلی است. همچنین تولیدات داخلی باید کیفیت خوبی داشته باشند و در کشور نباید بازار انحصاری وجود داشته باشد، زیرا این بازار جفا به مردم و مصرف‌کننده است.»‌

اوج واردات کالاهای بنجل چینی

واردات کالاهای عجیب و غریب در دولت‌های نهم و دهم به اوج خود رسید و همین موضوع عاملی شد که خیلی از بنگاه‌های داخلی که دیگر توان رقابت با رقبای خارجی را نداشتند رفته رفته از رمق افتادند و تولیدات بی‌‌‌کیفیت و اغلب بنجل چشم بادامی‌ها جای محصولات داخلی را گرفتند. آمار و اطلاعات منتشر شده حکایت از واردات کالاهایی در این مقطع زمانی دارد که به نوع خود بسیار عجیب و غریب و جالب هستند،‌ به‌طوری که برخی‌ آمارها از واردات 14 تن سنگ پا و 10 تن زیپ می‌دادند. همچنین براساس گزارش خبرگزاری ایلنا، 830تن مداد تراش و تیغه، 247 تن مداد پاکن، 780 تن میخ، میخ سر پهن و پونز، 780 کیلو رخت آویز چوبی، 713 تن سیر، 388 تن عدس، 184 تن زرد چوبه، 48 تن نخود فرنگی، 160 تن قرقره و ماسوره، 160 کیلو خمیر بازی، یک تن انواع شمع، 14 تن سنگ پا، 16 تن واکس کفش، 10 تن زیپ و 35 تن سوزن دوزندگی، تنها بخشی از کالاهای غیرضروری بودند که در دولت‌های نهم و دهم وارد کشور شدند، دولتی که درآمد هنگفتی را از فروش نفت به دست آورد و در حالی که این درآمدها باید صرف سازندگی و توسعه اقتصادی کشور می‌شد، بخشی از آن صرف واردات کالاهایی شد که نه‌تنها سودی برای کشور در بر نداشت، بلکه ضربه سنگینی را به واحدهای تولیدی و تولیدکنندگان باسابقه کشور وارد ساخت.